30.12.12

ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ!

(του Η. Μακρή από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)
-Ο καινούργιος χρόνος! Ευχαριστώ! Ευχαριστώ!
-Τι ευχαριστείς; Tιμολόγιο ή απόδειξη;
(του Altan)
Τι κοιτάς;
(του Altan)

23.12.12

10 συνεντεύξεις του Κ. Καστοριάδη

Από τα  24grammata, μια συλλογή από δέκα συνεντεύξεις του Κορνήλιου Καστοριάδη.
10 Interv Kastoriades Www.24grammata.com (1)

εικόνες από τη χρονιά που πέρασε


Τότεναμ-ΠΑΟΚ 0-2.

Η επένδυση που δεν έγινε...




Μητροπολίτης Πειραιώς.
Τα έβαλε με το μποζόνιο...
Γιουσέιν Μπολτ


Από την ...ιστορική ηγεσία της Θεσσαλονίκης,
Άνθιμου, Παπαγεωργόπουλου, Ψωμιάδη,
χάσαμε τους δύο τελευταίους.
(Από τον περσινό Άη Βασίλη αλλά καλό.)

22.12.12

Στ. Τραχανάς. "Το φάντασμα της όπερας: Ο ρόλος της αρχής της αβεβαιότητας στο σύμπαν"

Η ομιλία του Στέφανου Τραχανά, επίτιμου διδάκτορα του τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης, στην βράβευσή του στις 14 Δεκεμβρίου στην Παλαιά Βουλή, με θέμα «Το φάντασμα της όπερας: Ο ρόλος της αρχής της αβεβαιότητας στο σύμπαν».

St Trachanas Phantom of the Opera

Paganini Caprices Op.1 No.24 (Itzhak Perlman)

19.12.12

H ηλεκτρική δύναμη του Weber (Βέμπερ) και το πεδίο Μάξγουελ


του μαθηματικού Γιώργου Μπαντέ (από το βιβλίο «η αιρετική ηλεκτροδυναμική των κινουμένων σωμάτων» www.mpantes.gr)

Wilhelm Eduard Weber (1804-1891)
Η δύναμη Βέμπερ δίνει απ’ ευθείας τη δύναμη μεταξύ δύο φορτίων που βρίσκονται σε σχετική κίνηση (φορτίο-φορτίο), κι όχι μέσω της δράσης του πανταχού παρόντος ηλεκτρομαγνητικού πεδίου Μάξγουελ (φορτίο –πεδίο-φορτίο), η πρώτη είναι η δράση από απόσταση όπως η Νευτώνεια δύναμη της βαρύτητας, η δεύτερη, η δράση εξ’ επαφής, ένα παλιό ιδεολόγημα στη φυσική θεωρία.
Η «παλιά ηλεκτρική θεωρία», η κλασσική ηλεκτροδυναμική των Coulomb, Ampere, Neuman, Fecner, Weber, Gauss, Riemann, κ.α ήταν το κυρίαρχο ρεύμα της φυσικής μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, και ερμήνευσε όλα τα γνωστά ηλεκτρικά φαινόμενα. Εν τούτοις έχει αποπεμφθεί από τη φυσική, μετά την επικράτηση ύστερα από σφοδρό ιδεολογικό αγώνα, της θεωρίας του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου του Μaxwell, της Βρετανικής δηλαδή ηλεκτρικής θεωρίας.
Για πολλούς ανεξάρτητους ερευνητές, η στροφή αυτή προς τη μαθηματική θεωρία του Maxwell, οφείλεται στην αιώνια αντιπαλότητα της Βρετανικής σχολής με την «ηπειρωτική επιστήμη» που υπάρχει από την εποχή του Νεύτωνα και Λάιμπνιτς, του Ταίϋλορ και του Μπερνούλι, ανάμεσα σε Βρετανούς και «μη Βρετανούς» μαθηματικούς και φυσικούς. Η αντιπαλότητα αυτή επέβαλε τη μια ηλεκτρική θεωρία και η άλλη ξεχάστηκε.1 Η παλιά θεωρία αντιμετωπίστηκε σαν «αίρεση2» που έπρεπε να εξαφανιστεί από τη νέα Βρετανική θρησκεία του πεδίου3.
Όμως η κλασσική ηλεκτροδυναμική προηγήθηκε της μαθηματικής θεωρίας του Μaxwell σε όλες τις μεγάλες στιγμές της φυσικής. Πρώτη αυτή ταύτισε τους μαγνήτες με τα ρεύματα καθιστώντας το μαγνητισμό ηλεκτρικό φαινόμενο (Ampere ( άρθρο αφιέρωμα στον Ampere, βόρειο ιστολόγιο Η ΑΙΡΕΤΙΚΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ (Αφιέρωμα στον Ampére)).

15.12.12

Το ιερό των Καβείρων στη Σαμοθράκη.

Πολλά αρχαία ιερά που ήταν και κέντρα μυστηριακών τελετών, στην παράδοση των θεοτήτων της γης και της φύσης, που συνέχιζαν να έχουν μεγάλο κύρος και στην κλασική περίοδο, ήταν σε τόπους που συμβόλιζαν την ένωση των τριών κόσμων. Του ουρανού, της γης και του κάτω κόσμου. Το τρία ήταν ίσως ο πιο παλιός "ιερός αριθμός". 
Τον ουρανό τον έδειχνε το βουνό. Το ιερό στη Σαμοθράκη είναι στους πρόποδες του Σάος, σε μια αμφιθεατρική τοποθεσία που υπάρχουν θερμές πηγές που αναβλύζουν από τα έγκατα της γης. (Από τη Σαμοθράκη περνά το μεγάλο ρήγμα της Ανατολίας και μέχρι σήμερα υπάρχουν τα θερμά λουτρά στις Θέρμες). Και στους Δελφούς η Πυθία έδινε τους χρησμούς σε μια αίθουσα που έβγαιναν ατμοί από τη γη, σε μια αμφιθεατρική τοποθεσία στις πλαγιές του Παρνασσού. Ήταν δηλαδή τόποι όπου θεωρούσαν ότι μπορούσε να γίνει επικοινωνία με τα "πνεύματα" τόσο του ουρανού όσο και του κάτω κόσμου. 
Η παρουσία πηγών νερού ήταν επίσης ένα σημαντικό στοιχείο, μιας και το νερό συμβολίζει τόσο τη ζωή, όσο και τον καθαρμό των πιστών. Στους  Δελφούς ήταν η Κασταλία πηγή, που μάλιστα χάριζε την αθανασία, η δε αντίστοιχη περιοχή της Σαμοθράκης ήταν (και είναι) γεμάτη πηγές νερού.
Υπήρχαν πολλά "ιερά όρη" και όπου δεν υπήρχαν οι άνθρωποι τα κατασκεύαζαν, όπως τις πυραμίδες στην Αίγυπτο  ή τον πύργο της Βαβέλ στη Βαβυλώνα. 


13.12.12

Ο Νίτσε και το πνεύμα του πολεμιστή


Ο Νίτσε αρνείται την ιδέα ότι μια ερμηνεία του γίγνεσθαι θα μπορούσε να επιβληθεί στους πάντες ως η καλύτερη.
Η εξύμνηση της απροσδιοριστίας του μέλλοντος επανέρχεται σαν σταθερή επωδός.
Ενάντια στο μεσιανισμό ή την εσχατολογία που διέπουν τις διάφορες κοσμοθεωρίες, αντιτάσσει τη μη-τελεολογία του. Απολαμβάνει την απουσία σκοπού μέσα στο σύμπαν κι ενθαρρύνει τη δημιουργία.
Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον χρειάζεται το μαχητικό πνεύμα του πολεμιστή.
Ο υπεράνθρωπός του είναι ένας πολεμιστής που έχει ζεστή καρδιά και κρύο μυαλό.

οι αρχαίοι Έλληνες και οι "βάρβαροι"


Οι αρχαίοι Έλληνες ξεχώριζαν τους εαυτούς τους από αυτούς που αποκαλούσαν “βαρβάρους”, από το θέμα της ελευθερίας. Για μεγάλο διάστημα η κύρια αντιπαράθεση ήταν με τους Πέρσες. Ενώ σέβονταν τους Πέρσες για τον αρχαίο πολιτισμό τους, τους αποκαλούσαν βαρβάρους επειδή δεν ήταν ελεύθεροι, αλλά υπήκοοι ενός δεσπότη. Από την άλλη οι Πέρσες χλεύαζαν τους Έλληνες επειδή τις αποφάσεις για την πόλη τις έπαιρναν κουβεντιάζοντας όλοι μαζί στην Αγορά και δεν παίρνονταν από τον ένα ηγέτη. Τους κατηγορούσαν δηλαδή γι αυτό που οι Έλληνες ήταν περήφανοι.
Είναι δύο διαφορετικές αντιλήψεις για την κοινωνική οργάνωση. Είναι η λογική του ποιμνίου, του κοπαδιού, με τον μεγάλο αρχηγό επικεφαλής, που παίρνει τις αποφάσεις που αποτελούν θέσφατα που δεν μπορούν να αμφισβητηθούν. Από την άλλη είναι η λογική της Δημοκρατίας όπου τις αποφάσεις τις παίρνουν από κοινού οι πολίτες και οι ηγέτες τους υπακούουν στους ίδιους νόμους που οι ίδιοι οι πολίτες καθορίζουν. Αυτό τους χειραφετεί, τους κάνει αυτενεργά υποκείμενα, κάτι που αποτελεί προϋπόθεση της ηθικής αλλά και της γνωστικής εξέλιξης και ωρίμανσης.
Η λογική του κοπαδιού σημαίνει αυστηρή ιεραρχία. Υποταγή στον ανώτερο, βία στον κατώτερο. Αυτοί που ακολουθούν τον αρχηγό παίρνουν δύναμη και εξουσία από την πίστη τους σ' αυτόν. Σημαίνει ομοιομορφία. Καμία ανοχή στο διαφορετικό. Σημαίνει βία απέναντι στις άλλες ομάδες, στο διαφορετικό.

3.12.12

Αλεξανδρούπολη, κοντά στην Αργώ, χθες 4.30 το απόγευμα.
Του Άγγελου Καρδαμήλα (και αυτή..)

Καλαμαριά, κοντά στο νοσοκομείο Παναγία.
(του Άγγελου Καρδαμήλα).

Παρμενίδης ή Ηράκλειτος;

Ο Ηράκλειτος από την Έφεσο(544-484 π.Χ.),
σε λεπτομέρεια από την τοιχογραφία
του Ραφαήλ, η σχολή των Αθηνών,
στο παλάτι των Αποστόλων στο Βατικανό. 

Η αντίθεση ανάμεσα σε ένα κόσμο αμετάβλητο και ένα κόσμο μεταβαλλόμενο και ασταθή, παρουσιάσθηκε από τον 6ο-5ο πΧ αιώνα. Ο Ηράκλειτος υποστήριξε από τα τέλη του 6ου αιώνα ότι το σύμπαν εξελίσσεται διαρκώς, ότι τα πάντα είναι κίνηση και ροή χωρίς αρχή και τέλος. Η “αλήθεια” βρίσκεται στην κατανόηση αυτού του γίγνεσθαι που είναι εγγενώς άπειρο και μια διαδικασία καθ' εαυτή. Και από τη στιγμή που είναι γίγνεσθαι δηλαδή κάτι που μεταβάλλεται διαρκώς δεν μπορούμε να μιλούμε για μια “αμετάβλητη, αιώνια αλήθεια”, αυτό είναι κάτι που διαμορφώνεται συνεχώς μέσα στην κίνηση. 
Σε αντίθεση με τον Ηράκλειτο, ο Παρμενίδης υποστήριζε ότι το ον είναι ένα, αγέννητο, αμετάβλητο και αιώνιο. Σύμφωνα με τον Παρμενίδη αν άλλαζε κάτι υπήρχε η δυνατότητα να εμφανισθεί κάτι που δεν υπήρχε πριν, κάτι που είναι αδύνατον(επειδή κάτι που δεν υπάρχει είναι αδύνατον να αρχίσει να υπάρχει), επομένως η αλλαγή είναι αδύνατη. Σύμφωνα με αυτή τη λογική τα αποτελέσματα προϋπάρχουν των αιτίων, εφ' όσον τίποτε καινούργιο δεν μπορεί να αναδυθεί. Ο Αριστοτέλης προχωρεί στη σύνθεση των δύο αντιλήψεων, περί αλλαγής και μη αλλαγής στη δική του θεωρία περί κοσμογονίας. Εισάγει την αντίθεση ανάμεσα σε έναν κόσμο αμετάβλητο και αιώνιο και τον φθαρτό μεταβαλλόμενο κόσμο που τον ταυτίζει με τη γη (και τη σελήνη). Παρόμοιο διαχωρισμό είχε κάνει και ο Πλάτων, ο οποίος ξεχωρίζει το είναι από το γίγνεσθαι. Το είναι το ταυτίζει με τις αιώνιες αλήθειες, τις ιδέες. Το γίγνεσθαι με τις μεταβολές, την εξέλιξη της ζωής και της σκέψης, στην πορεία της προς τις αυτές τις αιώνιες ιδέες. Ένας δυϊσμός που ταλαιπώρησε τη φιλοσοφία.
Παρμενίδης. Από την Ελέα της
Ν. Ιταλίας, μία από τις αποικίες που ίδρυσαν

 οι Φωκαείς στην κεντρική και δυτική Μεσόγειο.
Γεννήθηκε στα τέλη του 6ου π.Χ. αιώνα. 
Τον 17ο αιώνα ο Νεύτων καθιερώνει τους ίδιους συμπαντικούς νόμους που ισχύουν παντού, τόσο στα μακρινά άστρα όσο και στον κήπο του σπιτιού. Ένας θρίαμβος του είναι πάνω στο γίγνεσθαι. Το σύμπαν μεταβάλλεται αλλά στα πλαίσια αυτής της πραγματικότητας. Αν γνωρίζουμε την κατάσταση ενός συστήματος σε μια οποιαδήποτε στιγμή, τότε μπορούμε να υπολογίσουμε τις επόμενες καταστάσεις, καθώς και τις προηγούμενες.
Το 1915 ο Αινστάιν ανακαλύπτει ότι οι εξισώσεις της θεωρίας της σχετικότητας τον οδηγούν σε ένα δυναμικό μεταβαλλόμενο σύμπαν που είτε διαστέλλεται είτε συστέλλεται, αναδιπλώνεται στον εαυτό του. Οι αντιλήψεις της εποχής ήταν υπέρ ενός στατικού σύμπαντος γι αυτό και ο Αινστάιν, για να εναρμονιστεί με αυτή την αντίληψη, μίλησε για μια δύναμη αντιβαρύτητας που εξουδετερώνει τη δύναμη της βαρύτητας στο σύμπαν, κάτι που αργότερα παραδέχθηκε ότι ήταν το μεγαλύτερο λάθος της ζωής του, όταν ο Hubble ανακάλυψε το 1929 ότι το σύμπαν διαστέλλεται.
Το 1965 ανακαλύφθηκε η ακτινοβολία υποβάθρου που αποτέλεσε ισχυρό επιχείρημα για τη θεωρία της αρχικής έκρηξης, του big bang, οπότε επικράτησε και η ιδέα της συνεχούς εξέλιξης.
Μέχρι το 1950 ήταν πιο ισχυρή η άποψη ενός σύμπαντος στατικού, αμετάβλητου.

Η εισαγωγή της ιστορικότητας στη φυσική και της συνεχούς μεταβολής, ουσιαστικά έγινε από τη θεωρία του χάους και τον Ίλια Πριγκότζιν. Σύμφωνα με αυτή την αντίληψη, το κάθε τι, το παρόν όπως διαμορφώνεται συνεχώς, είναι αποτέλεσμα άπειρων, καθολικών αλληλεπιδράσεων οι οποίες και γι αυτό το λόγο δεν μπορούν να επαναληφθούν. Γι αυτό το λόγο και ο χρόνος αποτελεί ένα μέγεθος μιας κατεύθυνσης, υπάρχει δηλαδή το βέλος του χρόνου.