1.4.12

ο χρυσος στη Χαλκιδικη


Το βουνό Κάκαβος στον Χολομώντα στη Χαλκιδική
Η Καναδικών συμφερόντων εταιρεία Eldorado Gold Corporation είχε εξαγοράσει πρόσφατα την European Goldfields στην οποίαν ανήκει η εταιρεία Ελληνικός χρυσός, αντί του ποσού των 2,4 δισεκατομμυρίων δολλαρίων ή 1,86 δισεκατομμύρια ευρώ. Απέκτησε το δικαίωμα εξόρυξης (μετά την άδεια που είχε δοθεί λίγες μέρες πριν από το Υπουργείο Περιβάλλοντος στην εταιρεία Ελληνικός χρυσός), σε μια έκταση 317.000 στρεμμάτων στη συγκεκριμένη περιοχή. 
Η εταιρεία Ελληνικός χρυσός, το 2003, μετά την πτώχευση της ΤVX Gold, αγόρασε από το Ελληνικό δημόσιο(στο οποίο είχαν περιέλθει τα δικαιώματα της TVX Gold), τα δικαιώματα ερευνών για χρυσό, στη συγκεκριμένη έκταση των 317.000 στρεμμάτων, αντί του ποσού των 11 εκατομμυρίων ευρώ(!). Σε προσφυγή που είχε γίνει στο Ευρωπαϊκό δικαστήριο για χαριστική ουσιαστικά σύμβαση με την εταιρεία Ελληνικός χρυσός, το Ελληνικό δημόσιο υπεράσπισε αυτή τη χαριστική σύμβαση, δηλαδή τη χασούρα του και μάλιστα στη συνέχεια με διάφορες άλλες ρυθμίσεις προς την εταιρεία, ουσιαστικά τους έδωσε πίσω και αυτά τα χρήματα.
Από αυτή την δοσοληψία, με την Eldorado Gold Corporation, το Ελληνικό δημόσιο δεν κερδίζει ούτε 1(ένα) ευρώ,  όπως δεν θα έχει ούτε 1(ένα)ευρώ  από τα κέρδη της εταιρείας. Αυτό στο οποίο υπολογίζει είναι οι θέσεις εργασίας που η εταιρεία θα δώσει στους εργαζόμενους, που υπολογίζονται σε 500-1000 για ένα διάστημα 5-10 χρόνων, που υπολογίζεται η εκμετάλλευση του κοιτάσματος. Η εταιρεία την προσδιορίζει στα 10 χρόνια. Η πίεση της ανεργίας στην περιοχή είναι μεγάλη και ορισμένα χωριά που ζούσανε κυρίως από την απασχόλησή τους στα μεταλλεία της περιοχής, πιστεύουν ότι θα τους λύσει το πρόβλημα.
Είναι γεγονός ότι στην περιοχή λειτουργούν μεταλλευτικές δραστηριότητες, σχεδόν συνεχώς από τον 7ο πΧ αιώνα. Οι πρώτες αποικίες στην περιοχή, όπως η Άκανθος, στη θέση της σημερινής Ιερισσού, αποικία των Χαλκιδέων, έγινε για την εξόρυξη των μεταλλευμάτων αλλά και ξυλείας κυρίως για τα πλοία. Ίσως δεν υπάρχει άλλο μεταλλείο στον κόσμο με τόσα χρόνια συνεχούς εξόρυξης, εκτός ίσως του Λαυρίου που σταμάτησε.
Σήμερα όμως η προβλεπόμενη εξόρυξη δεν έχει καμία σχέση με τα μέχρι τώρα δεδομένα. Για να είναι αποδοτική η εξόρυξη θα σκαφτεί το βουνό και θα κονιορτοποιηθεί μεγαλύτερος όγκος χωμάτων-μεταλλευμάτων μέσα στα 5-10 χρόνια της δραστηριότητας, απ' ότι υπολογίζεται ότι έχει γίνει όλους αυτούς τους αιώνες. Η περιεκτικότητα σε χρυσό υπολογίζεται στα 0,6 γραμμάρια ανά τόνο μεταλλεύματος. Οι μέθοδοι διαχωρισμού του χρυσού από το μετάλλευμα είναι ιδιαίτερα τοξικοί, χρησιμοποιούνται τεράστιες ποσότητες νερού(ο Κάκαβος είναι η κύρια υδροφόρα περιοχή της Χαλκιδικής), πέρα από το  ότι η κονιορτοποίηση συμπαγών πετρωμάτων κάνει εύκολη τη διαφυγή των βαρέων τοξικών μετάλλων και είναι προφανές ότι θα υπάρχουν σοβαρότατες περιβαλλοντικές επιπτώσεις στην περιοχή. Είναι χαρακτηριστικό ότι η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων δεν έχει ακόμη εγκριθεί και υπάρχουν αντιδράσεις από όλους τους αντίστοιχους επιστημονικούς φορείς.
Αντίστοιχες μεταλλευτικές δραστηριότητες για την εξόρυξη χρυσού υπάρχουν σε περιοχές πολύ αραιότερα κατοικημένες, στον Καναδά, τη Φινλανδία, Σιβηρία, Αφρική ή περιοχές πιο πυκνοκατοικημένες στην Λατινική Αμερική, όπου όμως υπάρχουν σοβαρότατες αντιδράσεις από τις επιπτώσεις που ήδη είναι ορατές.
Το κυριότερο δηλαδή σ' αυτές τις περιπτώσεις είναι να δει κάποιος τη σχέση κόστους-οφέλους από αυτή την υπόθεση. Τι θα κερδίσει και τι θα χάσει μια περιοχή σαν την Χαλκιδική, από μια τέτοιου είδους δραστηριότητα. Ένας φίλος μηχανικός μου είχε πει πριν από καιρό το εξής παράδειγμα. Ας πάρουμε την καλύτερη περίπτωση. Ας πούμε ότι η εταιρεία θα λειτουργήσει για 10 χρόνια και θα απασχολήσει 1.000 εργαζόμενους και το κόστος, για την εταιρεία, για κάθε εργαζόμενο θα είναι 20.000 ευρώ τον χρόνο. Σύνολο στα 10 χρόνια, 200 εκατομμύρια ευρώ. Τις μέρες εκείνες υπήρχε στις εφημερίδες μια είδηση από το Μονακό, όπου είχε πωληθεί μια(1) κατοικία για το ποσό των 150 περίπου εκατομμυρίων ευρώ. Η ερώτηση είναι, αν το Μονακό είχε κοιτάσματα χρυσού στο υπέδαφός του θα προτιμούσε να βγάζει τον χρυσό ή να αναπτύσσεται όπως αναπτύσσεται; Γιατί ή το ένα θα έχει ή το άλλο. Δεν μπορεί να τα έχει και τα δύο μαζί. 
Το άλλο στοιχείο είναι ότι σύμφωνα με τους υπολογισμούς της εταιρείας, τα αξιοποιήσιμα κοιτάσματα αυτά τα 10 χρόνια θα αποδώσουν 9 εκατομμύρια ουγγιές χρυσού, που σύμφωνα με τις σημερινές τιμές του χρυσού είναι 15 περίπου δισεκατομμύρια ευρώ. Από αυτά όπως είπαμε το Ελληνικό δημόσιο δεν θα πάρει ούτε 1(ένα) ευρώ, οι δε εργαζόμενοι, σύμφωνα με την καλύτερη περίπτωση που είπαμε παραπάνω θα πάρουν 200 εκατομμύρια στα 10 χρόνια, δηλαδή  περίπου το 1,3% του συνολικού τζίρου της εταιρείας. Με αντάλλαγμα όλους τους κινδύνους από τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, πολύ περισσότερο στην περίπτωση που κάτι δεν πάει καλά, τόσο για τους ίδιους και τις περιουσίες τους, όσο και για την ευρύτερη περιοχή της Χαλκιδικής και τις δραστηριότητες από τις οποίες εξαρτάται σήμερα.
Από αυτά τα 317.000 στρέμματα, ένα μέρος μόνο αν διατίθονταν στους κατοίκους της περιοχής, που σήμερα λόγω ανεργίας προσβλέπουν στη μεταλλευτική δραστηριότητα, για εναλλακτικές μορφές εκμετάλλευσης, κάτι όμως που προϋποθέτει κάποιο σχεδιασμό από την περιφέρεια ή τους δήμους της περιοχής, θα έδινε ίσως περισσότερα στους κατοίκους της περιοχής, χωρίς να διακινδυνεύσουν καταστροφικές συνέπειες για τους ίδιους πρώτα και κύρια.
Μελέτες σκοπιμότητας όμως της επένδυσης δεν υπάρχουν, όπως δεν υπάρχουν και οποιοιδήποτε άλλοι σχεδιασμοί. Όλα στο άρπα-κόλλα.

Δεν υπάρχουν σχόλια: