6.4.13

οι οπορτουνιστές και οι επαναστάτες...


Η κ. Αλέκα Παπαρήγα σε μια κομματική συνδιάσκεψη  εν όψει του συνεδρίου του ΚΚΕ, ανάμεσα στα επιχειρήματα που χρησιμοποίησε για να πείσει τα μέλη της συνδιάσκεψης ότι δεν μπορεί να κάνει το Κόμμα συνεργασία με τους "οπορτουνιστές", είπε ότι “ένας επαναστάτης μπορεί να γίνει οπορτουνιστής αλλά ένας οπορτουνιστής δεν μπορεί ποτέ να (ξανα)γίνει επαναστάτης”. Αυτό αν το μεταφράσουμε σε κάπως πιο κατανοητή γλώσσα, σημαίνει περίπου ότι αν μια φορά φύγεις από την ιδεολογία που εκφράζει το ΚΚΕ δεν ξαναγίνεσαι ΚΚΕ. Πολλοί από το ΚΚΕ φεύγουν, κανένας από αυτούς δεν ξαναγυρνά πραγματικά. Γι αυτό και το βάρος ρίχνεται στη “στρατολογία” νέων μελών. Αυτό πράγματι συμβαίνει, είναι μια αλήθεια, αλλά πως μπορεί να εξηγηθεί;

Υπάρχει μια αντίφαση στον Μαρξισμό. Ο Μαρξ είχε θεωρήσει ότι οι ιδεολογίες αποτελούν μια ψεύτικη, μη πραγματική απεικόνιση του ιστορικού γίγνεσθαι, είναι σε τελική ανάλυση  μια φενάκη. Στο ερώτημα πως ξέρουμε ότι και ο Μαρξισμός δεν αποτελεί και ο ίδιος μια τέτοια φενάκη, έδωσε την απάντηση ότι δεν αποτελεί ιδεολογία αλλά μια επιστημονική μέθοδο ερμηνείας της πραγματικότητας και με αυτή την έννοια ο ίδιος δεν θεωρούσε τον εαυτό του “μαρξιστή”. Μια επιστημονική μέθοδο την κρίνεις συνεχώς αν ανταποκρίνεται στα δεδομένα που θέλει να ερμηνεύσει. Αν την εγκαταλείψεις για να δοκιμάσεις μία άλλη μέθοδο, τότε αν η νέα μέθοδος δεν αποδειχθεί επαρκής, δεν θα έχεις λογικά πρόβλημα να ξαναγυρίσεις σ' αυτήν.
Μόνο αν ο “μαρξισμός” αντιμετωπίζεται σαν μια ακόμη “πίστη”, μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι αν εγκαταλείψεις μια “πίστη” δεν ξαναγυρνάς σ' αυτήν, επειδή απλά βλέπεις ότι δεν αποτελούσε παρά μια τέτοια “πίστη”. Όταν κάποιος εγκαταλείπει μια πίστη, οποιαδήποτε και αν είναι αυτή, πράγματι δεν ξαναγυρνά στην ίδια. Μπορεί να βρει μια άλλη να την αντικαταστήσει αλλά όχι στην ίδια.  Γι αυτό και η κάθε ιδεολογία, πίστη, στρέφεται σε νέους προσυλητιζόμενους και όχι σ' αυτούς που την εγκατέλειψαν.
 Για να είμαστε όμως πιο ακριβείς, η κ. Παπαρήγα μίλησε για μετακίνηση στον “οπορτουνισμό”, δηλαδή έναν γειτονικό ιδεολογικό και γι αυτό άμεσα ανταγωνιστικό χώρο. Είναι γνωστό ότι οι περισσότερες ιδεολογίες και θρησκείες, στρεφόταν περισσότερο ενάντια στις γειτονικές τους ιδεολογίες, τις αιρέσεις τους κλπ από ότι σ' αυτούς που θεωρούσαν κύριους εχθρούς τους. Αυτό συμβαίνει επειδή από αυτούς κινδυνεύει η ηγεμονία, εξουσία τους, στον χώρο που διεκδικούν. Αυτός που θεωρείται αντίπαλος έχει το δικό του χώρο που απευθύνεται, τον οποίον δεν διεκδικούν αλλά και ούτε άμεσα κινδυνεύουν. Μόνο σε περίπτωση άμεσης σύγκρουσης με τον (θεωρούμενο κύριο)αντίπαλο μπορεί να αλλάξουν οι προτεραιότητες. Εξ άλλου και οι περισσότεροι πόλεμοι γινόταν με τις γειτονικές ομάδες. Γι αυτό και η μετακίνηση σε μια γειτονική ιδεολογία σημαίνει μια συνεχιζόμενη σύγκρουση και η πιθανότητα επαναφοράς στο προηγούμενο στρατόπεδο είναι πράγματι δύσκολη έως αδύνατη.

Μια άλλη ερμηνεία είναι να δούμε τον εφαρμοσμένο μαρξισμό(και όχι μόνο αυτόν) ως μια κατ' εξοχήν βολονταριστική παρέκκλιση της θεωρίας του Μαρξ. Μια αντίληψη που τοποθετεί το κόμμα στο ρόλο του κατόχου της μοναδικής αλήθειας, του πρωτοπόρου, του εργαλείου της ιστορικής αναγκαιότητας που θα την πραγματοποιήσει ενάντια σε κάθε αντιξοότητα, που κανένα εμπόδιο δεν μπορεί να το σταματήσει και το οποίο καθοδηγεί τον “απαίδευτο” λαό, ο οποίος μόνος του δεν μπορεί να βρει το δρόμο του. Είναι μια αντίληψη που οπωσδήποτε οπλίζει με πίστη και εξηγεί ως ένα βαθμό την γοητεία που άσκησε ιδιαίτερα στους νέους που από τη φύση τους διψούν για δικαιοσύνη.
Η λέξη καθοδηγητής στα Ρωσικά είναι ρουκαβαντίτιλ. Είναι σύνθετη λέξη από το ρουκά που σημαίνει χέρι και το βαντίτιλ που είναι ο οδηγός. Δηλαδή αυτός που πιάνει τον άλλον, που δεν μπορεί να δει, από το χέρι και τον οδηγεί. Μια αντίληψη που τελικά οδήγησε σε πατερναλιστικές, αυταρχικές κοινωνίες στην παράδοση των δεσποτειών της Ανατολής. 
Σ' αυτή την ερμηνεία η απομάκρυνση από την ιδεολογία, από το ρόλο του πρωτοπόρου, τι σημαίνει; Σημαίνει μια υποχώρηση, μια αδυναμία, δεν μπορείς να είσαι στην πρώτη γραμμή, έχεις δειλιάσει. Αλλά αν “δειλιάσεις”(σύμφωνα με αυτή την ερμηνεία) δεν μπορείς να ξαναβρείς ας πούμε το χαμένο σου θάρρος;

Άρα νομίζω πιο ισχυρή είναι η πρώτη ερμηνεία.

Δεν υπάρχουν σχόλια: