28.3.12

Altan

 


 
Ένα ακόμη σημείο καμπής.
Ένα ακόμη και θα γυρίσουμε από
εκεί που ξεκινήσαμε.
  
- Άνεμος από τα δεξιά, κύριε.
-Κανένα πρόβλημα. Θα αντιστρέψουμε την πορεία,
ώστε να είναι από τα αριστερά.
 


-Δεν θα μπορούσε να είναι χειρότερα.
Να πεθάνω και να
μετεμψυχωθώ σε μένα.
  


-Εσείς προσβάλλεστε εάν ένας πολιτικός ψεύδεται;
-Εξαρτάται από το ποιος είναι. Δεν είμαι και αδιάφορος!
  

27.3.12

Από τον προφορικό λόγο στη γραφή.

Σουμεριακή σφηνοειδής επιγραφή
του 26ου αιώνα πΧ,
με κατάλογο δώρων σε μια αρχιέρεια.
Η εμφάνιση της γλώσσας, του λόγου, αποτέλεσε το μεγάλο άλμα στην ανάπτυξη της αφηρημένης σκέψης, των εννοιών, την κατηγοριοποίηση του εξωτερικού κόσμου, λειτουργίες που έχουν τη βάση τους στον μετωπιαίο φλοιό, ο οποίος αναπτύχθηκε παράλληλα με αυτή τη διαδικασία. Το θηλαστικό γίνεται άνθρωπος. Αυτό αποτελεί και μια μετατόπιση από την κυριαρχία του συναισθήματος σε μια κατάσταση ορθολογικότητας.
Η εμφάνιση της γραφής ως ένα σύστημα συμβόλων για την απεικόνιση πια του ίδιου του λόγου αποτέλεσε μια ακόμη αφαίρεση, προχωρώντας σε ένα νέο σύστημα συμβόλων για να απεικονισθεί ο λόγος, απομακρυνόμενο ακόμη περισσότερο από το αντικείμενο ή την έννοια που προσδιορίζει. Με αυτή την έννοια, κυρίως το φωνητικό αλφάβητο, αποτέλεσε ένα νέο στάδιο στην κυριαρχία του διανοητικού στοιχείου στον άνθρωπο και την ανάπτυξη της σκέψης του. Σηματοδοτεί την απόσπαση από το ορατό και την εικόνα, ως τον κύριο τρόπο σύνδεσης με το περιβάλλον. Μας μεταφέρει στον κόσμο των εννοιών και των ιδεών.

Ο δίσκος της Φαιστού,
σε γραμμική γραφή Α.
Η ίδια η γραφή για να φτάσει στο φωνητικό αλφάβητο ακολούθησε μια διαδρομή από το συγκεκριμένο προς το αφηρημένο. Στην αρχή έχουμε μια γραφή που αποτελεί αναπαράσταση των αντικειμένων, την παραστατική γραφή, που γίνεται όλο και πιο αφηρημένη,  για να φθάσουμε σε σύμβολα στη φωνητική γραφή, που δεν είχαν καμία σχέση με τις αρχικές παραστάσεις. Η αλφαβητική γραφή απέχει πολύ περισσότερο από τη ζωντανή γλώσσα απ' ότι η ιδεογραφική και η παραστατική. Για παράδειγμα το γράμμα άλφα, το Α, που προέρχεται από το φοινικικό άλεφ, στην αρχή ήταν ανεστραμμένο και προερχόταν από την παράσταση του κεφαλιού του βοδιού με τα κέρατα, ως Α πια σήμαινε μόνο τον αντίστοιχο ήχο και δεν παρέπεμπε σε κανένα βόδι.

24.3.12

Η 25η Μαρτίου και το σήμερα


Τον Μάρτιο  του 1821 ξεσπά στον Ελληνικό χώρο μία ακόμη εξέγερση ενάντια στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Αυτή τη φορά οι συνθήκες που υπήρχαν, καλύτερη οργάνωση των δυνάμεων που μπορούσαν να τη στηρίξουν, το ήδη ανοιχτό ανατολικό ζήτημα  από την πλευρά των μεγάλων δυνάμεων της εποχής απέναντι στις ρωγμές που άρχισαν στο Οθωμανικό κράτος και την προσπάθειά τους να επωφεληθούν από αυτές, η εξέγερση του Αλή Πασά ενάντια στην Πύλη, έδωσαν τη δυνατότητα στην Επανάσταση να εδραιωθεί το πρώτο διάστημα γρήγορα.  Οι παθογένειες όμως που κουβαλούσε η εξέγερση, η φύση των δυνάμεων που παίρνανε μέρος σ' αυτήν, οδήγησαν γρήγορα σε μια εμφύλια σύγκρουση, που απ' ότι φαίνεται είχε περισσότερους νεκρούς από τους νεκρούς στις συγκρούσεις με τον στρατό των Οθωμανών. Τα δάνεια που πάρθηκαν από την Αγγλία κατασπαταλήθηκαν και λεηλατήθηκαν από τις αντιμαχόμενες μερίδες και ταυτόχρονα έκαναν το νεαρό κράτος δέσμιο των δανειστών του. Τελικά μετά την κάθοδο του Ιμπραήμ, η Επανάσταση είχε στρατιωτικά ηττηθεί. Η επέμβαση των ενωμένων δυνάμεων της Αγγλίας, της Ρωσίας και της Γαλλίας στη ναυμαχία του Ναβαρίνου τον Οκτώβριο του 1827 και στη συνέχεια ο Ρωσο-Τουρκικός πόλεμος το 1828-29 με τη συνθήκη της Αδριανουπόλεως το 1829, εξασφάλισαν  την ανεξαρτησία του νέου Ελληνικού κράτους με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου στις 3 Φεβρουαρίου του 1830.
Οι δυνάμεις που ανέλαβαν να διαχειρισθούν το νέο κράτος ήταν κατά βάση οι ίδιες που είχαν οδηγήσει σε καταβαράθρωση την Επανάσταση, εξ άλλου οτιδήποτε άλλο  εξοντώθηκε. Οι βασικές παθογένειες του νέου Ελληνισμού είναι εγκατεστημένες από τότε, κοντά 200 χρόνια τώρα. Παρ' όλα αυτά, η δημιουργία του νέου Ελληνικού κράτους, με όλες τις παθογένειές του, είναι αποτέλεσμα εκείνων των εξελίξεων. 
Σήμερα μπορούμε να δούμε κάποιες ιστορικές αναλογίες, παίρνοντας φυσικά υπ' όψη ότι πολλά πράγματα έχουν αλλάξει.

Altan

17.3.12

βορειο ιστολογιο.
Συμπληρώσαμε ένα χρόνο.
Ευχαριστίες στους αναγνώστες.

16.3.12

Ο ΤΖΟΝ ΦΑΝΤΕ - ΟΙ ΕΜΜΟΝΕΣ ΚΙ Ο ΑΝΕΜΟΣ

John Fante(1909-1983).

            σχολιάζει ο Θανάσης Μπαντές  
Ο Τζον Φάντε κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα «Ρώτα τον άνεμο» το 1939 σε ηλικία 35 ετών. Ήρωας του έργου ο νεαρός και φιλόδοξος, πλην αδέκαρος, συγγραφέας Μπαντίνι που καταφεύγει στο ασφυκτικό Λος Άντζελες κουβαλώντας την αθεράπευτη εμμονή της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Έχει ήδη εκδώσει το διήγημά του «Ο σκυλάκος που γελάει» σε κάποιο λογοτεχνικό περιοδικό, αλλά απέχει πολύ από αυτό που λέμε καταξίωση. Ε λοιπόν, το πράγμα έχει ξεκαθαρίσει. Θα παραμείνει στο Λος Άντζελες και θα γράψει. Κι όχι απλώς θα γράψει! Θα μεγαλουργήσει!
Από την πρώτη σελίδα παρακολουθούμε τον Μπαντίνι να δέχεται το τελεσίγραφο της σπιτονοικοκυράς του άθλιου δωματίου που νοικιάζει. Ή πληρώνει ή φεύγει. Τον παρακολουθούμε να περιπλανιέται άσκοπα στο Λος Άντζελες ψάχνοντας να γεμίσει με κάποιο τρόπο τη μέρα του. Να πίνει καφέδες ξεπλύματα σε άθλια μέρη. Να διεκδικεί τα ελάχιστα δανεικά που είχε παραχωρήσει στον αλκοολικό γείτονά του. Να γράφει σελίδες επί σελίδων, με τη βεβαιότητα της μεγαλουργίας, και μετά να τις πετά στα σκουπίδια. Να τρέφεται με άνοστα ξινά πορτοκάλια που του φέρνουν αηδία και που τα καταπίνει με το ζόρι. Να είναι περήφανος για το μεγαλειώδες διήγημά του «Ο σκυλάκος που γελάει» και ταυτόχρονα να βιώνει τη μεγαλύτερη καλλιτεχνική ανασφάλεια σκίζοντας τα γραπτά του. Να κατηγορεί τον εαυτό του για φαρισαϊσμό που θέλει να γράψει μια δυνατή ερωτική ιστορία χωρίς να έχει ούτε την ελάχιστη ερωτική εμπειρία. Παρακολουθούμε την απόλυτη παραζάλη ενός ανθρώπου που έχει ξεκαθαρίσει τι θέλει αλλά δεν ξέρει το πώς. Την απόλυτη απειρία που δεν είναι τίποτε άλλο από την ίδια την αθωότητα δηλαδή τον άκρατο συναισθηματισμό.
Τα ελάχιστα λεφτά που διαχειρίζεται τα βρίσκει είτε από τη μητέρα του είτε από έναν εκδότη που περιμένει κάτι ολοκληρωμένο. Κυνηγώντας τις εμπειρίες καταλήγει σε παρακμιακό πορνείο απ’ όπου φεύγει σχεδόν τρέχοντας κουβαλώντας μια αθεράπευτη συντριβή. Η μηχανιστική διαδικασία του πληρωμένου έρωτα είναι αδύνατο να εκφράσει τον Μπαντίνι, που συνεχίζει να περιφέρεται μετεωριζόμενος στο τίποτα που βιώνει και στην μεγαλειώδη επιτυχία που ονειρεύεται.

15.3.12

ο Δίας

Σε πρόσφατη ανάρτηση για την ημέρα της γυναίκας έγινε αναφορά στις γυναικείες μητρικές θεότητες της αρχαιότητας. Την εποχή της μόνιμης αγροτικής εγκατάστασης αντιπροσώπευαν τη γονιμότητα της μητέρας γης, που δημιουργούσε συνεχώς ζωή, όπως δημιουργεί και η γυναίκα μητέρα. Στον Ελλαδικό χώρο, πριν την κάθοδο των ελληνικών φύλων, αποτελούσαν τις κυρίαρχες θεότητες, συνυπάρχοντας με τους θεούς σύμβολα της ανδρικής γονιμότητας που ήταν κερασφόροι, όπως ο Κρόνος ή θεοί με τη μορφή του ταύρου που ήταν διαδεδομένοι σε όλη την Μεσόγειο, με κέντρο τους Φοίνικες και τη Μινωϊκή Κρήτη.
Ο Δίας, ως κορυφαία θεότητα στον Ελλαδικό χώρο, αντιπροσωπεύει ένα νέο στάδιο στις κοινωνικές συγκροτήσεις.
Τα πολεμικά Ελληνικά φύλα που κατέβηκαν στην περιοχή, συγχωνεύθηκαν με τους προηγούμενους πολιτισμούς και τις θεότητές τους, επιβάλλοντας μια νέα διάταξη και ιεραρχία στο Ελληνικό πάνθεον. Μάλιστα τον Κρόνο τον υπέταξε μετά από σκληρή μάχη με τους τιτάνες.
Τα πολεμικά φύλα έχουν άνδρες αρχηγούς, έτσι και επικεφαλής στην ιεραρχία των θεών δεν μπορεί παρά να είναι μια ανδρική θεότητα. Εξ άλλου η δραστηριότητα των νέων πόλεων κρατών δεν εξαντλείται στην αγροτική παραγωγή, ούτε και εξαρτάται αποκλειστικά από αυτήν. Το εμπόριο, η επέκταση σε νέους τόπους, εμπορικούς σταθμούς, η ραγδαία ανάπτυξη των τεχνιτών στις πόλεις, δημιουργούν νέες προτεραιότητες. Ταυτόχρονα ο Δίας, ως ένδειξη της προτεραιότητάς του απέναντι στις γυναικείες θεότητες της γονιμότητας της γης, είναι κατ' αρχήν ο θεός που ελέγχει τα μετεωρολογικά φαινόμενα, τη βροχή, τον κεραυνό, που χωρίς αυτά η γη δεν μπορεί να δώσει καρπούς. Και σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, η εξάρτηση της παραγωγής από τη μεταβλητότητα των καιρικών φαινομένων, είναι ουσιαστική.
Οι γυναικείες μητρικές θεότητες συνέχισαν να έχουν μεγάλο κύρος, αποτελούσαν συστατικό στοιχείο του Ελληνικού πανθέου και οι περισσότερες γιορτές ήταν προς τιμήν τους, όπως και τα Ελευσίνια μυστήρια προς τιμήν της Δήμητρας, συνέχεια των παλαιών τελετουργιών που είχαν σχέση με την συνεχή αναγέννηση της ζωής.

Το όνομα Δίας προέρχεται κατά πάσα πιθανότητα από την ινδοευρωπαϊκή ρίζα Dyēus και div- (που σημαίνει ουρανός) που έχει σχέση με την ελληνική λέξη Θεός, την  Λατινική Deus την Γερμανική Tiwaz και άλλες λέξεις σχετικές με το θείο. Στην αρχαία Ινδία(κυρίως την βόρεια και την κεντρική, που την κυριαρχία είχαν ινδοευρωπαϊκά φύλα) θεός του ουρανού ήταν ο Dyaus. Ήταν δηλαδή μια θεότητα που με το ίδιο βασικά όνομα είχε παγκόσμια εξάπλωση.

Ο ρόλος του Δία ως θεότητα εξελίχθηκε παράλληλα με την εξέλιξη των κοινωνιών στις Ελληνικές πόλεις κράτη. Στα  Ομηρικά έπη ο Δίας είναι ένας θεός που επιβάλλει τη θέλησή του κυρίως λόγω της δύναμής του. Είναι απλά ο πιο δυνατός απ' όλους. Την κλασική περίοδο, μετά την μεγάλη ανάπτυξη της δημοκρατίας και του Ελληνικού πολιτισμού, γίνεται κυρίως ένας θεός της δικαιοσύνης και της σοφίας. Στο περίφημο άγαλμα του Δία, που φτιάχτηκε από τον Φειδία γύρω στο 430 π.Χ. στο ναό του Δία στην αρχαία Ολυμπία, που έχουν διασωθεί μόνο περιγραφές του, το πρόσωπο και η στάση του αντανακλούσαν τη σοφία και τη δικαιοσύνη. Ήταν οι νέες αρετές της δημοκρατίας που είχε κατακτήσει η ανάπτυξη του πολιτισμού και όχι κυρίως η δύναμη.

Ο Δίας, σύμφωνα με τη μυθολογία, έφερε και το Φοινικικό αλφάβητο στην Ελλάδα, με τον Κάδμο στη Θήβα, τον 11ο πΧ αιώνα. Η γραφή αντιπροσωπεύει και την κυριαρχία του διανοητικού στοιχείου, ως η πιο μεγάλη αφαίρεση που γίνεται στην ανάπτυξη του ανθρώπινου λόγου, συγκρινόμενη με τον προφορικό λόγο που μεταφέρει(ο προφορικός λόγος) και πολύ περισσότερα συναισθηματικά στοιχεία (με το ύφος, τον τονισμό των λέξεων, τη γλώσσα του σώματος κλπ). Η μετάβαση από τον προφορικό λόγο στον γραπτό και κυρίως η μετάβασή του στην καθοριστική φωνητική γραφή, όπου το σύμβολο δεν υπονοεί πράγματα(όπως συνέβαινε με την παραστατική γραφή ή την παραλλαγή της την ιδεογραφική) που έγινε σταδιακά στη διάρκεια πολλών αιώνων, αποτελεί ένα τεράστιο άλμα στην ανάπτυξη της αφηρημένης σκέψης και όχι απλά στην διάδοση των γνώσεων.

14.3.12

Ο ΣΑΡΑΜΑΓΚΟΥ ΚΙ Η ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΔΟΓΜΑΤΙΣΜΟΥ


Jose de Sousa Saramago(1922-2010)
σχολιάζει ο Θανάσης Μπαντές
Το βιβλίο του Ζοζέ Σαραμάγκου «Το Κατά Ιησούν Ευαγγέλιον» θα μείνει για πάντα στην ιστορία της λογοτεχνίας ως μνημείο αντιδογματισμού και ανελέητης αμφισβήτησης. Ο Σαραμάγκου αναπλάθει τα γεγονότα της Καινής Διαθήκης χωρίς όμως να τα ανατρέπει. Μυθιστορηματοποιεί τα πρόσωπα χωρίς όμως ανεξέλεγκτες αποκλείσεις ή αυθαίρετα επινοημένες συμπεριφορές. Το μόνο που αλλάζει είναι η οπτική. Ο Σαραμάγκου δεν αμφισβητεί τη θεϊκή υπόσταση του Χριστού, ούτε παραλείπει τα θαύματα ή την ανωτερότητά του σε σχέση με τα θνητά όντα, ωστόσο επικεντρώνεται στην ανθρωποκεντρική παρουσίασή του. Ο Χριστός γεννιέται σε μια σπηλιά στη Βηθλεέμ και είναι το μοναδικό μωρό που γλιτώνει από τη μεγάλη σφαγή του Ηρώδη. Ο Ιωσήφ μαθαίνει νωρίτερα γι’ αυτή τη σφαγή κι ενδεχομένως θα μπορούσε να πληροφορήσει το χωριό και να γλιτώσει τα βρέφη από το θάνατο, όμως δεν το κάνει. Προτιμά τη σιωπή για να σώσει το δικό του παιδί κι αυτό το βάρος τον συνθλίβει. Για χρόνια βασανίζεται από εφιάλτες και μόνο η Μαρία το γνωρίζει αυτό. Ο Χριστός ανατρέφεται φυσιολογικά, μέσα στα πρότυπα της εποχής, αποκτά κι άλλα αδέρφια και μαθαίνει από τον πατέρα του την τέχνη του ξυλουργού. Τα ενοχικά σύνδρομα του Ιωσήφ όμως αποκτούν όλο και μεγαλύτερη ένταση. Τα βράδια ξυπνάει από τον ίδιο πάντα εφιάλτη. Κάποιο βράδυ ο Χριστός ξυπνά και γίνεται μάρτυρας αυτής της φρικαλέας εσωτερικής διαδρομής. Η σταύρωση του Ιωσήφ από τους Ρωμαίους – γεγονός που σχεδόν επιδίωξε για εξιλεωτικούς λόγους - ήταν αρχή του τέλους για το Χριστό. Σταδιακά αρχίζει κι αυτός να βλέπει τους ίδιους εφιάλτες και να ξυπνά κάθιδρος τις νύχτες. Η ενοχή πέρασε από τον πατέρα στο γιο σαν καταραμένη κληρονομιά. Η Μαρία αναγκάζεται να αποκαλύψει στον Ιησού όλη την πατρική αλήθεια κι από εκείνη τη στιγμή ξεκινά ένα σπαρακτικό οδοιπορικό μαρτυρίου, που τελικά θα ολοκληρωθεί και θα καθαγιαστεί επίσης στο σταυρό.

Meditation de Thais, Sarah Chang

Maxim Vengerov. Ravel/Tzigane

9.3.12

ΑΛΜΠΕΡ ΚΑΜΥ : Ο ΠΡΩΤΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ


σχολιάζει ο Θανάσης Μπαντές
Το βιβλίο του Καμύ «Ο πρώτος άνθρωπος» είναι το τελευταίο του έργο. Για την ακρίβεια δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, αφού ο Καμύ σκοτώθηκε στο περιβόητο αυτοκινητιστικό πριν το ολοκληρώσει. Τα χειρόγραφα βρέθηκαν στην τσάντα του τη μοιραία ημέρα: 4 Ιανουαρίου του 1960. Τριάντα τέσσερα χρόνια αργότερα, χάρη στην επιμονή της γυναίκας του Φρανσίν και της κόρης του Κατρίν, «Ο πρώτος άνθρωπος» δημοσιεύτηκε διατηρώντας όλα τα στοιχεία του ανολοκλήρωτου έργου. Η μοναδική παρέμβαση που υπέστη ήταν κάποια σημεία στίξης που κρίθηκαν απαραίτητα για την κατανόησή του. Πέρα από το κείμενο έχουν προσαρτηθεί, με τη μορφή των παραρτημάτων, όλες οι σημειώσεις, οι προβληματισμοί και τα σχέδια του Καμύ για την ολοκλήρωσή του. Πρόκειται δηλαδή για μια έκδοση, θα λέγαμε, οικογενειακή που σεβάστηκε τον Καμύ στο έπακρο, αφού δεν αλλοίωσε το έργο ούτε στο ελάχιστο. Κι ενώ όλα αυτά ξεκαθαρίζονται από την αρχή προκαταλαμβάνοντας τον αναγνώστη, που περιμένει περισσότερο ένα προσχέδιο παρά ένα κείμενο, όταν ξεκινά η ανάγνωση ξεχνιούνται αμέσως, αφού η πληρότητα του κειμένου το κάνει να κυλά τόσο φυσικά, που κάθε υποψία πειραματισμού στην έκδοση καταρρίπτεται. Μόνο οι διαρκείς υποσημειώσεις το υπενθυμίζουν, οι οποίες, σε τελική ανάλυση, δεν παίζουν κανένα ρόλο στο έργο.
«Ο πρώτος άνθρωπος» δεν είναι παρά η εξιστόρηση των παιδικών χρόνων του Καμύ στο Αλγέρι. Κινείται δηλαδή στα επίπεδα της καθαρής αυτοβιογραφίας με απλότητα αφοπλιστική και περιγραφές τόσο λιτές, τόσο οικεία ξεκάθαρες που δεν θυμίζει σε τίποτα την πολυπλοκότητα του υπόλοιπου έργου του, που περισσότερο σχηματοποιεί ιδέες παρά αφηγείται. Παρακολουθούμε με δυο λόγια έναν άλλο Καμύ, τον Καμύ της καθημερινής απλότητας, τον Καμύ που δεν αναζητά φιλοσοφικές αλήθειες πίσω από δοκιμιακές κατασκευές, τον Καμύ των πρώτων χρόνων, τον πρωτόπλαστο. Τον Καμύ που όντας ορφανός – ο πατέρας του πέθανε στον Ά παγκόσμιο - μεγάλωσε με τη μάνα του, τη γιαγιά του κι το θείο Ερνέστ, που ήταν τελείως κουφός και δούλευε στο βαρελάδικο. Τον Καμύ που τον ξυλοφόρτωνε η γιαγιά όταν δεν ξάπλωνε το μεσημέρι. Που έπαιζε ποδόσφαιρο και φοβόταν μην λιώσει τα παπούτσια γιατί δεν υπήρχαν λεφτά για καινούργια. Που η γιαγιά του περνούσε καρφιά κάτω από τα παπούτσια για να προστατέψει τις σόλες. Που έπρεπε να ισορροπεί πάνω στα καρφιά για να κλωτσήσει την μπάλα. Που το φάγωμα των καρφιών ή το σκίσιμο των παπουτσιών ήταν ο μεγαλύτερος εφιάλτης. Τον Καμύ που είπε ψέματα στη γιαγιά ότι το δίφραγκο από τα ρέστα του έπεσε στην τουαλέτα. Τον Καμύ που είδε τη γιαγιά να βάζει όλο το χέρι της, μέχρι το μπράτσο, μες τη λεκάνη και να ψαχουλεύει τ’ απόνερα για να το βρει. Όταν μετά τη μάταιη διαδικασία η γιαγιά έπλενε τα χέρια της ο μικρός Καμύ κατάλαβε τι ακριβώς είναι η φτώχεια.
Η φτώχεια είναι ο βασικότερος άξονας του βιβλίου, αφού όλα περιστρέφονται γύρω από αυτήν. Η μάνα του ξενόπλενε σχεδόν μέχρι τη νύχτα και τα βράδια κοιτούσε βουβή έξω από το παράθυρο.

8.3.12

Hμέρα της γυναίκας με Altan

-Μου λένε ότι εμείς οι γυναίκες
είμαστε ανώτερες σε όλα.
Αντοχή, αξιοπιστία, καλό κράτημα στο δρόμο..

 


-Μου αρέσω,
 αλλά δεν ξέρω
αν έχω καλό γούστο.

 
                                                                                                            

Γυναίκες. Η άλλη πλευρά

Κόψιμο μύτης και αυτιών.
Η ζωή ψάχνει διεξόδους.
Υπάρχει έλξη;
Θάνατος με λιθοβολισμό στο Αφγανιστάν.
Από το Ευρωπαϊκό παρελθόν.
Βασανιστήρια μάγισσας τον Μεσαίωνα,
πριν οδηγηθεί στην πυρά.

6.3.12

η γυναίκα μητέρα, πηγή του ανθρώπινου πολιτισμού

Η θεά Κυβέλη της Φρυγίας,
αντίστοιχη με τη θεά Ρέα της Ελληνικής μυθολογίας,
αποκαλούμενη και Ρέα-Κυβέλη.
Άγαλμα της Ρωμαϊκής εποχής (60 π.Χ. περίπου). 
8 Μαρτίου.

Στις αρχές της άνοιξης γινόταν στην αρχαιότητα, οι γιορτές της γονιμότητας που ήταν αφιερωμένες στις μητρικές θεότητες. Και σήμερα, ως επανασύνδεση με την πανάρχαιη κληρονομιά της συλλογικής μνήμης της ανθρωπότητας, η μέρα που έχει καθορισθεί να τιμάται η γυναίκα μητέρα, είναι στην αρχή της άνοιξης, σύμβολο της αέναης γέννησης της ζωής. 

Όταν οι άνθρωποι έμαθαν να καλλιεργούν τη γη και άρχισε η μόνιμη αγροτική εγκατάσταση σε περιοχές που ήταν εύφορες και η δημιουργία των μόνιμων οικισμών και των πρώτων πόλεων, άρχισε να ισχυροποιείται και η θέση της γυναίκας. Η γυναίκα μητέρα που γεννά δημιουργώντας ζωή, ταυτίζεται με τις διαδικασίες της γονιμότητας της γης που γεννά καρπούς, δημιουργώντας συνεχώς νέα ζωή. Οι άνθρωποι είναι τα παιδιά της, μιας και εξαρτώνται απ' αυτήν.
Μέχρι τότε, για πολλές χιλιάδες χρόνια, στις περιφερόμενες για την εξασφάλιση τροφής ομάδες κυνηγών και τροφοσυλλεκτών, τον πρώτο λόγο τον είχε ο άνδρας, ενώ η γυναίκα απαραίτητη για την επιβίωση και τη φροντίδα των παιδιών, αποτελούσε ταυτόχρονα και ένα εμπόδιο στην κίνηση της ομάδας. Ταυτόχρονα  με τον ρόλο της γυναίκας αναβαθμίζεται και ο ρόλος των ηλικιωμένων που τώρα πια είναι χρήσιμοι για  την κατασκευή εργαλείων και όπλων, τη μεταφορά τεχνογνωσίας.
 Η γυναίκα θεοποιείται. Η Ιστάρ στη Σουμερία, η Ίσις στην Αίγυπτο, η Κάλι στην Ινδία, η Άρτεμις στην Έφεσο, η Κυβέλη στη Φρυγία, η Ρέα και η Δήμητρα στην Ελλάδα, η Ceres(μια μεταφορά της Δήμητρας) στη Ρώμη. Η δημοφιλία στους χριστιανικούς χρόνους της Παναγίας είναι μια συνέχεια του τεράστιου κύρους που είχαν οι παλιές γυναικείες θεότητες και η απόδοση τιμής στη γυναίκα-μάνα, αλλά και στο ρόλο της σαν οικείου μεσολαβητή με τον σχετικά απόμακρο και αυστηρό θεό-πατέρα.
Ο ρόλος του άνδρα σαν γονιμοποιού στοιχείου είναι φυσικά παρών στο πάνθεον των αρχαίων πολιτισμών, με τα σύμβολα της γονιμότητας. Τον ταύρο που την μορφή του έχει ο μεγάλος θεός των Φοινίκων ο Βάαλ,
Άλλος ένας που υπονομεύει και αποπροσανατολίζει  το λαϊκό κίνημα..

5.3.12

Ο Τζοϋς και η γεννηση της τεχνης

James Joyce(1882-1941) 
σχολιάζει ο Θανάσης Μπαντές

Το βιβλίο «Στήβεν ο ήρωας» είναι το πρώτο βιβλίο του Τζόυς. Μετά από πάρα πολλές προσπάθειες για την έκδοσή του – όλες αποτυχημένες – βαθειά απογοητευμένος πέταξε τα χειρόγραφα στη φωτιά. Η αδερφή του κατάφερε να τα σώσει, όχι εντελώς ανέπαφα, από τις φλόγες. Αυτά συμβαίνουν το 1908, όταν ο Τζόυς δεν είχε καμιά αναγνώριση στο χώρο της λογοτεχνίας και απορρίπτονταν από όλους τους εκδοτικούς οίκους. Σήμερα το έργο αυτό θεωρείται από τα κλασικά της παγκόσμιας λογοτεχνίας και στις περισσότερες εκδόσεις φέρει τον τίτλο «Το πορτρέτο του καλλιτέχνη». Καθαρά αυτοβιογραφικό, περιγράφει τα πρώτα φοιτητικά χρόνια του Τζόυς στο Εθνικό Πανεπιστήμιο που λειτουργούσε υπό τον αυστηρό έλεγχο της καθολικής εκκλησίας.
Την περίοδο εκείνη, τέλη του 19ου αιώνα – αρχές του 20ου, η Ιρλανδία ήταν ένα καζάνι που έβραζε. Δύο ήταν τα κυρίαρχα ιδεολογικά ρεύματα, το εθνικιστικό και ο καθολικισμός. Ο καθολικισμός εξέφραζε τα φτωχά λαϊκά στρώματα και γενικότερα τους υποστηρικτές τις αυτονομίας, που σ’ αυτούς ανήκε και ο πατέρας του Τζόυς. Ο αγώνας των Ιρλανδών για ανεξαρτητοποίηση από το αγγλικό στέμμα είχε πάρει σάρκα και οστά και εκφραζόταν σε πολιτικό επίπεδο από τον εθνικιστή Παρνέλ που κατέθεσε στο κοινοβούλιο δύο νομοσχέδια αυτονομίας της Ιρλανδίας.

3.3.12

Η φαρμακευτική δαπάνη, οι υπερτιμολογήσεις και τα γενόσημα.

Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι στην Ελλάδα, εδώ και πολλά χρόνια, υπάρχει κατάχρηση στην κατανάλωση φαρμάκων και υψηλές φαρμακευτικές δαπάνες. Η χώρα μας, σε ποσοστό του ΑΕΠ, έχει την υψηλότερη φαρμακευτική δαπάνη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ενδεικτικά διπλάσια της Μ. Βρετανίας. Μια τρομακτική αύξηση, εκτίναξη της φαρμακευτικής δαπάνης αλλά και των προσθετικών υλικών, άλλων αναλώσιμων, σημειώθηκε το διάστημα 2000-2009.
Ένας συνδυασμός φαύλης πολιτικής ηγεσίας, φαρμακευτικών επιχειρήσεων, εισαγωγέων, που επέβαλαν μέσω των αντίστοιχων κρατικών υπηρεσιών τερατώδεις υπερτιμολογήσεις των προϊόντων τους, ώστε να μπορούν να στηρίξουν την “προώθηση” των προϊόντων τους από όσους γιατρούς ήταν πρόθυμοι γι αυτό. Κοντά σ' αυτά δεν λείπανε βέβαια και άλλες συναφείς δραστηριότητες με φαρμακεία και φαρμακαποθήκες.
Οι υπερτιμολογήσεις φαρμάκων και διαφόρων προσθετικών ή άλλων υλικών(φίλτρων κλπ) είναι μια συνήθης και διαχρονική πρακτική.
Πριν λίγο καιρό έγινε γνωστή η υπόθεση με την εταιρεία Johnson and Johnson, που ήρθε σε συμβιβασμό με το Αμερικανικό δημόσιο για να πληρώσει πρόστιμο 16,8 εκατ. $ για δωροδοκία Ελλήνων γιατρών από εταιρεία ορθοπεδικών υλικών, συμφερόντων της Johnson and Johnson. Οι υπερτιμολογήσεις των υλικών της στην Ελλάδα έφταναν σε αρκετές περιπτώσεις και το 1.000%(!) των τιμών στις διεθνείς αγορές. Υπάρχει δηλαδή ευθύνη και στο πως πήραν αυτές τις τιμές αλλά και στο πως μοιράστηκαν τα ποσά που προκύψανε.(Όπως έκλεισε η συμφωνία με την Siemens χθες, έτσι και με την Johnson and Johnson, οι ευθύνες της "από δω" πλευράς δεν διερευνώνται).
Κάτι παρόμοιο γίνεται με τα υλικά των καρδιοχειρουργικών επεμβάσεων, με τα φίλτρα στον τεχνητό νεφρό και πάει λέγοντας. Το ίδιο φίλτρο που στη Γερμανία χρεώνεται λίγα ευρώ, εδώ παίρνει τιμή πολλές φορές πολλαπλάσια. Είμαστε χουβαρντάδες δηλαδή εμείς, δεν είμαστε ματζίρηδες..
Με τα φάρμακα, τα λεγόμενα αντίγραφα ή γενόσημα συμβαίνει το εξής. Μετά την παρέλευση, συνήθως δεκαετίας από την κυκλοφορία ενός πρωτότυπου φαρμάκου, όπου η εταιρεία που το παρασκεύασε το διακινεί κατά αποκλειστικότητα, δίνεται η δυνατότητα σε άλλες εταιρείες να παράγουν και να διακινούν αυτό το σκεύασμα, συνήθως εισάγοντας από αλλού την πρώτη ύλη. Το σκεύασμα έχει φυσικά άλλη ονομασία αλλά την ίδια φαρμακευτική ουσία. Για να κυκλοφορήσει το φαρμακευτικό σκεύασμα στην αγορά, όπως άλλωστε και τα πρωτότυπα φάρμακα, πρέπει να εγκριθεί από τον ΕΟΦ, τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκου, να πιστοποιηθεί δηλαδή ότι περιέχει τη φαρμακευτική ουσία στην ποσότητα και την ποιότητα του πρωτότυπου φαρμάκου. Παράλληλα υποβάλλοντας φάκελλο με τα στοιχεία του φαρμάκου, κόστος κλπ, στο αντίστοιχο Υπουργείο, παίρνει την τιμή με την οποίαν θα κυκλοφορήσει στην αγορά.
Η ιστορία των ελληνικών φαρμακευτικών εταιρειών, οι οποίες ασχολήθηκαν με την κυκλοφορία αντιγράφων φαρμάκων από την αρχή της δεκαετίας του '80, είναι μια παλιά αμαρτωλή ιστορία αλλά οπωσδήποτε εδώ και αρκετά χρόνια έχουν εκσυγχρονισθεί οι περισσότερες από αυτές και μπορούν να σταθούν επάξια στην διεθνή αγορά, κάνοντας και εξαγωγές φαρμάκων σε πολλές χώρες.
Ένα μεγάλο όμως  πρόβλημα  με τα ελληνικά αντίγραφα, είναι η πολύ υψηλή τιμή τους, σε σχέση με το ποια είναι η τιμή των αντιγράφων στις Ευρωπαϊκές χώρες. Κυκλοφορούν δηλαδή στο 80% περίπου της τιμής των πρωτότυπων, όταν στις χώρες της Ευρώπης, αυτές οι τιμές είναι πολύ χαμηλότερες και μπορεί να φθάνουν και το 10-20% της τιμής των πρωτότυπων. Και εδώ δηλαδή υπάρχει θέμα υπερτιμολόγησης, το οποίο χρησιμοποιείται για περισσότερα κέρδη αλλά και στον τομέα της “προώθησης” των προϊόντων. Η τιμή στα πρωτότυπα φάρμακα των πολυεθνικών εταιρειών είναι σ' αυτή του μέσου όρου των χωρών της Ευρωζώνης.

Η φαρμακευτική δαπάνη πρέπει να πέσει. Δεν μπορεί να συνεχιστεί η κατάσταση που υπάρχει μέχρι σήμερα. Η ποιότητα των γενόσημων φαρμάκων, που αφορά βασικά τη βιοϊσοδυναμία τους, ότι δηλαδή περιέχουν την ίδια ποσότητα φαρμακευτικής ουσίας με τα πρωτότυπα, μπορεί να ελεγχθεί, όπως και η ποιότητα των εκδόχων που το περιέχουν. Το πρόβλημα δηλαδή βρίσκεται στον αποτελεσματικό έλεγχο των γενόσημων φαρμάκων για την ποιότητά τους και τον καθορισμό της τιμής τους, όπως και όλων των άλλων υλικών που υπερτιμολογούνται κάτι φυσικά που μπορεί να γίνει. Δεν αποτελεί καμιά δύσκολη υπόθεση, αν και στη χώρα μας τα απλά γίνονται δύσκολα και τα αυτονόητα δεν είναι πάντα αυτονόητα. Αυτό αφορά και την ουσιαστική λειτουργία του ΕΟΦ, που όπως στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες μπορεί να παράγει ή να εισάγει το ίδιο κάποιες βασικές φαρμακευτικές ουσίες αλλά και να ελέγχει αποτελεσματικά ότι κυκλοφορεί. Αφορά και τις πολιτικές υπερτιμολόγησης, οι οποίες δεν γίνονται από τους γιατρούς, αν και ..εξυπηρετούν πολλούς από αυτούς, αλλά από αντίστοιχες κρατικές υπηρεσίες και υπουργεία.

Σήμερα είναι αναγκαία και μια γενικότερη αναδιοργάνωση των υπηρεσιών Υγείας και του ΕΣΥ στην χώρα μας, ώστε να παίξει τον ρόλο του στην παροχή όσο το δυνατόν υψηλότερων υπηρεσιών υγείας για όλο τον πληθυσμό. Δυστυχώς όλο το σύστημα βρίσκεται σε κατάσταση κατάρρευσης και κρατιέται από τις προσπάθειες ενός μεγάλου μέρους των εργαζομένων σ' αυτό, που για την ώρα όμως δεν βλέπουν καμιά διέξοδο. Αυτό αντανακλά στην περίθαλψη που παρέχεται στους πολίτες, που θα σηκώσουν και πάλι το μεγαλύτερο βάρος αυτής της κατάρρευσης.

Συμπληρωματικά να αναφέρουμε ότι η φαρμακευτική δαπάνη αποτελεί και παγκόσμια ένα μεγάλο πρόβλημα. Ο παγκόσμιος τζίρος των φαρμάκων, όπως λένε κάποια στοιχεία, έχει ξεπεράσει τον παγκόσμιο τζίρο των όπλων και των ναρκωτικών. Δεν πρέπει να υποτιμήσουμε το γεγονός ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν παράγει φάρμακα αποτελεσματικά για πολλές ασθένειες αλλά το κόστος τους καθίσταται όλο και περισσότερο δυσβάστακτο. Κάθε νέα γενιά φαρμάκων που κυκλοφορεί έχει πολλαπλάσιο κόστος και είναι αδύνατον αν γενικευθούν οι νέες θεραπείες, σε οποιοδήποτε σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, ακόμη και των πιο εύρωστων οικονομικά κρατών, να τις αντέξουν. Πολλά καινούργια φάρμακα, αποτελεσματικά σε παλιές ασθένειες, έχουν κόστος απαγορευτικό. Για παράδειγμα νέες θεραπείες για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, έχουν κόστος περίπου 3.000 ευρώ τον μήνα. Κάτι παρόμοιο ισχύει για πολλά άλλα. Σήμερα εκτός των άλλων πρέπει να δοθεί βάρος στην πρόληψη, που σημαίνει εκτεταμένη ενημέρωση για αλλαγή του τρόπου ζωής. Ο τρόπος ζωής αντανακλά σε μεγάλο βαθμό και τις παθογένειες των κοινωνιών μας. Αλλά και η ιατρική είναι προσανατολισμένη σήμερα περισσότερο στην ασθένεια, από την οποίαν μπορούμε να πούμε ότι σε μεγάλο βαθμό ωφελείται οικονομικά και λιγότερο στην πρόληψή της.

Η περίπτωση της Ινδίας. Η Ινδία πριν λίγες δεκαετίες ήρθε αντιμέτωπη με το πρόβλημα της περίθαλψης του τεράστιου πληθυσμού της. Το κόστος της φαρμακευτικής δαπάνης αν στηριζόταν στις συμφωνίες με τις μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες είτε για την κυκλοφορία των σκευασμάτων τους είτε για την άδεια παραγωγής των φαρμακευτικών ουσιών που είχαν την πατέντα, της ήταν απαγορευτικό. Άρχισε να παράγει η ίδια τις φαρμακευτικές ουσίες, ερχόμενη σε αντίθεση και με τον παγκόσμιο οργανισμό εμπορίου και με τις πολυεθνικές φαρμακευτικές εταιρείες με τις οποίες μπήκε σε μακρόχρονες δικαστικές διαμάχες. Τελικά σήμερα η Ινδία έχει γίνει μία από τις μεγαλύτερες παραγωγούς φαρμάκων και φαρμακευτικών ουσιών παγκοσμίως. Έτσι απειλεί με τις εισαγωγές σκευασμάτων της κυρίως την εγχώρια φαρμακευτική βιομηχανία αλλά και τις πολυεθνικές. Ό έλεγχος των σκευασμάτων που προέρχονται από τρίτες χώρες εναποτίθεται στον εδώ Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων, τον ΕΟΦ, που σήμερα πρέπει να αναβαθμισθεί και να παίξει ουσιαστικό ρόλο.


Ένας πίνακας με τις συγκριτικές τιμές Γερμανίας-Ελλάδας, των φίλτρων για αιμοκάθαρση στον τεχνητό νεφρό του 2009, από το “παρατηρητήριο τιμών”. (τι παρατηρεί δηλαδή;). Τον πίνακα αυτόν τον πήρα από το blog ερμιππος, που έχει ενδιαφέροντα άρθρα για το πως εφαρμόσθηκε η πολιτική φαρμάκου στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια.


                                                                                   Δ. ΠΕΤΡΙΔΗΣ

του Γ. Ιωάννου, από το ΕΘΝΟΣ(σήμερα)