9.7.13

Η Αίγυπτος μπροστά στον κίνδυνο εμφυλίου πολέμου. Γενικεύεται η κρίση στον μουσουλμανικό κόσμο.


Εδώ και πάνω από δύο χρόνια ένα μεγάλο μέρος του μουσουλμανικού κόσμου, αυτό που βρίσκεται εγγύτερα, έχει περισσότερες ανταλλαγές και επηρεάζεται έτσι περισσότερο από τη Δύση, συγκλονίζεται από αναταραχές που πήραν τη μορφή ειρηνικών ή ένοπλων εξεγέρσεων που γκρέμισαν τυραννίες, οδήγησαν σε έναν ιδιαίτερα αιματηρό εμφύλιο στη Συρία που συνεχίζεται άγνωστο για πόσο ακόμη και τώρα ο κίνδυνος του εμφυλίου στην Αίγυπτο, μετά το πραξικόπημα του στρατού και την αφαίρεση της κυβερνητικής εξουσίας από τους αδελφούς μουσουλμάνους, που τους καταλογίζεται από τους αντιπάλους τους ότι προσπάθησαν να ελέγξουν ολοκληρωτικά το κράτος αποκλείοντας άλλες πολιτικές ή θρησκευτικές δυνάμεις. Πέρα από την αντιπαράθεση των συμφερόντων διαφορετικών ομάδων ή τις επιρροές από άλλες δυνάμεις του μουσουλμανικού κόσμου, που συνασπίζονται πολιτικά, ιδεολογικά ή οικονομικά ή από τη Δύση που έχει μια ιστορία μακραίωνων παρεμβάσεων στην περιοχή, βρισκόμαστε μπροστά σε μια γενικευμένη αναταραχή στον μουσουλμανικό κόσμο που τα αίτιά της βρίσκονται κυρίως στην επιλογή της στάσης τους απέναντι στα προβλήματα του σύγχρονου κόσμου και τις αιτίες της σημερινής δυσμενούς θέσης τους. Με ποιο τρόπο οι διάφορες κοινωνικές ομάδες, οι χώρες η κάθε μια ξεχωριστά ή σαν σύνολο θα σταθούν απέναντι σ' αυτές τις εξελίξεις. Θα σταθούν σε θέση μάχης απέναντι στους “άπιστους” της Δύσης ή θα προσπαθήσουν να ακολουθήσουν τους παγκόσμιους προβληματισμούς διεκδικώντας ταυτόχρονα τα δικαιώματα της ελεύθερης έκφρασης, της συνύπαρξης όλων των διαφορετικών κοινωνικών, θρησκευτικών ή πολιτικών ομάδων και βελτιώνοντας τη θέση των ίδιων και των χωρών τους στον στενά αλληλεξαρτώμενο κόσμο μας; Δυστυχώς αυτή η αντιπαράθεση λόγω της μακρόχρονης απουσίας θεσμών που να μπορούν να απορροφούν τους κοινωνικούς κραδασμούς, μακρόχρονων τυραννικών και διεφθαρμένων καθεστώτων, που συνέβαλλαν και αυτά με αρνητικό τρόπο στη γιγάντωση του ακραίου πολιτικού ισλάμ, όπως και τα πραξικοπήματα εναντίον τους, γίνεται με συνθήκες αιματοκυλίσματος.
Η κρίση του μουσουλμανικού κόσμου συνδέεται δηλαδή με τις σημερινές παγκόσμιες ανακατατάξεις και τη θέση των κοινωνικών και άλλων ομάδων όπως και των αντίστοιχων χωρών μέσα σ' αυτές.
Οι εξεγέρσεις αυτές, όπως και οι πολύ μικρότερης κλίμακας που είδαμε στην Τουρκία ή την Βραζιλία, αναπτύσσονται σε ένα περιβάλλον μεγαλύτερων δυνατοτήτων από ότι παλιότερα, από νέους ανθρώπους κυρίως, κοινωνούς κοινών περίπου προβληματισμών, με μειωμένη σε σχέση με τις γνωστικές δυνατότητές τους συμμετοχή στους νέους κοινωνικούς καταμερισμούς ή και αποκλεισμένοι από αυτούς. Και είναι δύσκολο να τις φαντασθούμε πριν 20 χρόνια για παράδειγμα, όπου η καταστολή τους θα ήταν οπωσδήποτε διαφορετική, ιδιαίτερα εκεί που υπήρχε ισχυρή απολυταρχική παράδοση. Γίνεται επίσης είσοδος νέων “μαζών” στο ιστορικό γίγνεσθαι, που θέλουν να πάρουν τις τύχες τους στα χέρια τους. Σήμερα οι μεγάλες δυνατότητες επικοινωνίας ενισχύουν πολύπλευρα αυτή τη δυνατότητα. Η επικοινωνία ευνοεί τη δημοκρατία.
Οι ανεπτυγμένες δυτικές χώρες έχουν μέχρι στιγμής το πλεονέκτημα του πιο υψηλού βιοτικού επιπέδου καθώς και παράδοση θεσμών δημοκρατικών που επιτρέπουν πολύ μεγαλύτερο εύρος διορθωτικών παρεμβάσεων. Οι παγκόσμιες όμως ανακατανομές ισχύος θα θέσουν και σ' αυτές παρόμοια προβλήματα έστω και με διαφορετικές μορφές.


6.7.13

η κοινωνία σαν μακροϋποκείμενο

Μπορούμε να θεωρήσουμε την κοινωνία ως ένα μακροϋποκείμενο και να δούμε τις λειτουργίες της σε αντιστοιχία με ανάλογες λειτουργίες που έχει το ξεχωριστό άτομο, παίρνοντας εννοείται υπ' όψη ότι στην κοινωνία έχουμε μια νέα τάξη μεγέθους σε σχέση με το ξεχωριστό άτομο, με όλες τις διαφοροποιήσεις που αυτό συνεπάγεται;
Μια τέτοια αντιστοίχιση έχει βάση, επειδή πρόκειται για δύο συστήματα που το ένα προκύπτει από το άλλο αλλά και εμπεριέχονται το ένα μέσα στο άλλο. Η ανθρώπινη κοινωνία και η συλλογική της συνείδηση, με τα ένστικτα, τις μνήμες, τις απωθημένες υποσυνείδητες ιδέες, τις παρούσες τάσεις και τις μελλοντικές δυνατότητες ανάπτυξής της, είναι φτιαγμένη από τα ένστικτα, τις αντίστοιχες μνήμες, τις απωθημένες υποσυνείδητες ιδέες, παρούσες τάσεις και μελλοντικές δυνατότητες του κάθε ξεχωριστού μέλους της αλλά και αντίστροφα η συνείδηση του κάθε ξεχωριστού ανθρώπου διαμορφώνεται από την αλληλεπίδραση των γενετικών του καταβολών με το περιβάλλον της ανθρώπινης κοινωνίας, έτσι βέβαια όπως εκφράζεται στο σημαντικό για τον κάθε άνθρωπο περιβάλλον και όλες τις ιδέες που την συνοδεύουν. Αλλά και αυτές οι γενετικές καταβολές δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να μεταφέρουν εκείνα τα χαρακτηριστικά από την μέχρι τώρα εξέλιξη του ανθρώπινου είδους, που αποδείχθηκαν ικανά και απολύτως απαραίτητα να το διατηρήσουν στη ζωή. Αυτό έχει μια επέκταση όχι μόνο στο ανθρώπινο στάδιο της εξέλιξης αλλά στο σύνολο της βιολογικής εξέλιξης, που και αυτό με τη σειρά του είναι απόρροια όλης της προηγούμενης εξέλιξης. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο κάθε ξεχωριστό άτομο η οντογένεση επαναλαμβάνει την φυλογένεση. Το ανθρώπινο έμβρυο επαναλαμβάνει όλη την προηγούμενη εξέλιξη από τον μονοκύτταρο οργανισμό μέχρι τον άνθρωπο. Αντίστροφα αν δούμε την εξέλιξη της ανθρώπινης κοινωνίας, θα δούμε ότι η νοητική αλλά και η ηθική της ανάπτυξη έχει αντιστοιχίες με αυτήν του ξεχωριστού ανθρώπου, από την παιδική ηλικία προς την ενηλικίωση.

4.7.13

A CASA D' IRENE. 1965


A casa d' Irene. Κλασικό, έως εμβληματικό ιταλικό τραγούδι της 10ετίας του 60. Μίγμα μελαγχολίας και ερωτισμού. 
Το ιταλικό τραγούδι, όπως και το γαλλικό(αν και κατά τη γνώμη μου πιο αυθεντικά  το ιταλικό)  έκφρασε  για μεγάλο διάστημα τον μεταπολεμικό ερωτισμό των Ευρωπαίων και τα πρώτα βήματα της σεξουαλικής απελευθέρωσης. Ήταν  πολύ περισσότερα πράγματα από μια αναζήτηση της dolce vita.

οι δυνάμεις της αγοράς και ο καπιταλισμός

Δίνοντας μια αρκετά χαλαρή διάσταση στις έννοιες και με ακόμη πιο χαλαρή αντιστοίχιση, ας κάνουμε την υπόθεση ότι στην κοινωνία οι δυνάμεις της αγοράς που δημιουργούν ανταγωνισμό, καινούργιες προκλήσεις, ανάπτυξη αλλά και καταστροφή, είναι όπως τα ένστικτα της ζωής σε έναν οργανισμό. Στα ένστικτα ο ορίζοντας της δράσης τους είναι περιορισμένος από τους συγκεκριμένους σκοπούς που έχουν. Αν αφεθούν μόνα τους, χωρίς τον έλεγχο της λογικής, συχνά οδηγούν σε καταστροφή. Ταυτόχρονα χαρακτηρίζουν τη ζωή και χωρίς τη ζωτικότητά τους δεν υπάρχει ανάπτυξη του οργανισμού. Όσο ενηλικιώνεται ο οργανισμός, ο μετωπιαίος φλοιός αναλαμβάνει πληρέστερο έλεγχο πάνω στα ένστικτα και τις συμπεριφορές που προκύπτουν από αυτά, τα εμπλουτίζει με νέο περιεχόμενο, τα μετασχηματίζει σε ορισμένες περιπτώσεις, κάνει τη λειτουργία τους πιο αποτελεσματική για την ανάπτυξη, προβλέπει, έχει σχέδιο κτλ, ώστε να εξυπηρετούνται αποτελεσματικότερα τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα του εαυτού.
Οι δυνάμεις της αγοράς στηρίζονται στο ανταγωνιστικό πνεύμα, στον αγώνα της επικράτησης. Αυτές οι λειτουργίες που είναι οπωσδήποτε πιο προχωρημένες από αυτές του παιδικού σταδίου, όπου το παιδί κυρίως ακολουθεί αυτό που θα του πει ο μεγαλύτερος, εντάσσονται σε μια προσπάθεια του εφήβου να αυτονομηθεί και να δείξει την αξία του.

Η λειτουργία των δυνάμεων της αγοράς προϋπήρχε πολλές χιλιετίες πριν τον καπιταλισμό. Οι εμπορικές κοινωνίες που δημιουργήθηκαν στις παρυφές των πολυάνθρωπων κρατικών αγροτικών συγκροτήσεων της ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, όπως ήταν οι Φοίνικες και στη συνέχεια οι ελληνικές πόλεις που ανέλαβαν τον έλεγχο του εμπορίου στη Μεσόγειο, ήταν αυτοί που πρώτοι τις ανέπτυξαν περισσότερο, μαζί με το πνεύμα του ανταγωνισμού αλλά και των καινοτομιών που έφερναν ως απάντηση στις προκλήσεις που έπρεπε να ξεπεράσουν. Το παράδειγμα της Κίνας σήμερα που η οικονομία της τις δύο τελευταίες δεκαετίες εκτινάχθηκε