22.4.13

οι βομβιστές της Βοστώνης


Στις φωτογραφίες των δύο βομβιστών, τρομοκρατών της Βοστώνης που προκάλεσαν το θάνατο τριών και τον τραυματισμό 176 ανύποπτων πολιτών, απεικονίζονται δύο πρόσωπα που καθόλου δεν θυμίζουν πρόσωπα εγκληματιών ή με σκληρά χαρακτηριστικά που βλέπουμε σε μέλη εγκληματικών συμμοριών του υποκόσμου. Ο μικρός δε από τα αδέλφια όπως διαβάσαμε ήταν άριστος μαθητής και σπούδαζε με υποτροφία σε ανώτερο εκπαιδευτικό ίδρυμα. Ο δε μεγαλύτερος, παρ' όλη την πιο αποφασιστική φυσιογνωμία που φαίνεται να έχει, με πιο αθλητικά χαρακτηριστικά, και την καθοριστική ίσως επιρροή που θα είχε πάνω στον μικρότερο αδελφό, δεν παραπέμπει επίσης σε τέτοια άτομα.
Από την άλλη τα στοιχεία που δόθηκαν, ο εντοπισμός τους από τις κάμερες ασφαλείας όπου εμφανίζονται σε μία φάση με σακίδια τα οποία στη συνέχεια λείπουν, ο εντοπισμός τους και η ανεύρεση στο αυτοκίνητό τους και άλλων εκρηκτικών μηχανισμών, δεν αφήνουν αμφιβολίες ότι αυτοί ήταν οι βομβιστές.
Πως μπορεί να εξηγηθεί, έστω με δεδομένο ότι ο μικρότερος επηρεάστηκε από τον μεγαλύτερο, ότι προχωρούν σε ένα τυφλό τρομοκρατικό χτύπημα, που αποτέλεσμά του είναι ο θάνατος και ο τραυματισμός ανύποπτων ανθρώπων, όπως τελικά και των ίδιων;
Μπορεί να εξηγηθεί μόνο με την πλήρη κατάληψη του νου από μια “ανώτερη” ιδέα, η οποία υπερτερεί και εξουδετερώνει όλες τις απαγορεύσεις ή τα πιστεύω που μέχρι τότε καθόριζαν τις αρχές συμπεριφοράς στις σχέσεις του με τους άλλους που ακολουθεί ο εαυτός, αυτό που θα λέγαμε ηθικές αρχές.  Η “ανώτερη” ιδέα στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι η εξτρεμιστική εκδοχή του ισλάμ, που στο όνομα του ανηλεούς πολέμου με την “άπιστη” Δύση, η οποία ευθύνεται για όλα τα δεινά που περνούν οι μουσουλμάνοι αδελφοί τους ανά τον κόσμο, δικαιώνει αν δεν επιβάλλει στον “πιστό” να εκδικηθεί τους “άπιστους”, όποιοι και αν είναι αυτοί, άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Είναι η ίδια “ανώτερη” ιδέα που οδηγεί τέτοιους νέους, να γίνονται κομάντο αυτοκτονίας θυσιάζοντας τη ζωή τους μαζί με τις ζωές των άλλων. Η αμερικανική κοινωνία ενάντια στην οποία στρεφόταν το τρομοκρατικό χτύπημα, είναι μια κοινωνία που παρ' ότι είναι αποδεδειγμένα από τις πιο αφομοιωτικές κοινωνίες διαφορετικών φυλών και πολιτισμών, είναι ταυτόχρονα στοχοποιημένη από το εξτρεμιστικό ισλάμ ως το απόλυτο κακό.

Το ισλάμ είναι μια νέα σχετικά θρησκεία. Αν δούμε ότι ξεκίνησε πέντε με έξι αιώνες μετά τον Χριστιανισμό, σε χρονική αντιστοιχία βρίσκεται στο στάδιο του μεσαίωνα. Ο ιστορικός χρόνος γίνεται όλο και πιο γρήγορος, οπότε μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα έρθει γρηγορότερα και η αναγέννηση. Αν ο παγκοσμιοποιημένος μας κόσμος μπορέσει να βαδίσει σε μια σχετικά συγκλίνουσα πορεία και δεν σπαραχθεί από τις αντιθέσεις του, έχει τις προϋποθέσεις να αποδυναμώνει πιο γρήγορα τις πιο φονικές, καταστροφικές ιδέες, προτάσσοντας τις ιδέες της συνεργασίας.

Το άλλο που βλέπουμε σ' αυτές τις περιπτώσεις είναι ότι τέτοια άτομα είναι κατά κανόνα νεαρά. Ένας μεγαλύτερος σε ηλικία έχει αναπτύξει μια μεγαλύτερη αυτονομία του εγώ, ώστε να είναι πολύ δυσκολότερο να καταληφθεί πλήρως από μια ιδέα, όσο ισχυρή και αν είναι αυτή. Το ανεπτυγμένο εγώ διατηρεί πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες κριτικής σκέψης ώστε να εκτιμήσει καλύτερα τις συνέπειες των πράξεών του ή να σχετικοποιήσει τη δύναμη της ιδέας με το κριτήριο της πραγματικότητας.
Οι νέοι πιο συχνά απ' ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία, έχουν μια πρόσληψη των ιδεών με έναν απόλυτο τρόπο, ώστε να μη χωράει η παραμικρή αμφισβήτηση. Και συχνά έχουν και την απαιτούμενη για τέτοιες πράξεις αποκοτιά να διακινδυνέψουν τη ζωή τους. Είναι κι αυτός ένας λόγος που στην ανθρώπινη ιστορία οι στρατοί στηριζόταν στους πολύ νέους. Αν στηρίζονταν σε μεγαλύτερης ηλικίας άτομα, πολύ λιγότεροι πόλεμοι θα γίνονταν.

Θεωρητικά η δυνατότητα να ασκήσουμε ακραία βία υπάρχει μέσα στις δυνητικές αποσκευές που κουβαλάμε όλοι μας, από τη βίαιη εξελικτική εμπειρία χιλιάδων ή καλύτερα εκατομμυρίων χρόνων του είδους μας στην προσπάθειά του να επιβιώσει αλλά και στις ατελείωτες ενδοειδικές διαμάχες των ομάδων, φυλών κλπ για τους περιορισμένους διαθέσιμους πόρους. Μια δυνατότητα που καταπιέσθηκε στο εσωτερικό της ομάδας, της φυλής ή των μεγαλύτερων κοινωνικών συγκροτήσεων στη συνέχεια, ως απαραίτητη προϋπόθεση για τη συνοχή τους αλλά ως δυνατότητα χρησιμοποίησής της κατά του “εχθρού” παραμένει πάντα ως πιθανή.
Για να φτάσει κάποιος σε μια ακραία βίαιη συμπεριφορά, ξεπερνώντας τους θεσπισμένους κανόνες και την ηθική που την συνοδεύει, πρέπει να ξεπεραστεί το απαγορευτικό μέρος της συνείδησης, τα αντικίνητρα που υπάρχουν και που την αποτρέπουν. Αυτά μπορούν ξεπεραστούν από μια “ανώτερη” ιδέα που θα λειτουργεί ισχυρότερα από τις απαγορεύσεις που ο εαυτός έχει ενσωματώσει, σαν μια “άδεια” που θα επιτρέπει την άσκηση της ακραίας βίας. Τα άτομα που δεν έχουν αναστολές ή αυτές είναι πολύ μειωμένες, σε συνδυασμό και με άλλα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους, φτάνουν πιο εύκολα στην ακραία βία. Κατά κανόνα όμως η βία υπηρετεί συνήθως κάποιο πολύ σημαντικό σκοπό που αποκτά γι αυτόν που την εφαρμόζει, απόλυτη προτεραιότητα, ακριβώς για να μπορούν να ξεπεραστούν οι όποιες αναστολές. Αυτό ισχύει ακόμη και για την άμεση προστασία του εαυτού αλλά εδώ αναφερόμαστε περισσότερο στις περιπτώσεις όπου το άτομο δρα στο όνομα της προάσπισης κάποιας ομάδας, συλλογικότητας και της ιδέας που την εκφράζει, με την οποίαν κάποιος αισθάνεται απόλυτα δεσμευμένος, όταν θεωρεί ότι αυτή η συλλογικότητα κινδυνεύει. Αν και δεν είναι εύκολο να κάνουμε κατηγοριοποιήσεις λόγω της μεγάλης περιπλοκότητας των κινήτρων και του ανθρώπινου ψυχισμού, αυτή η συλλογικότητα και η ιδέα που την εκφράζει δεν μπορεί παρά να δικαιώνει τον εαυτό για την πράξη που κάνει. Ακόμη και οι στρατοί από την αρχαιότητα πριν ξεκινήσουν μια μάχη ή έναν πόλεμο ζητούσαν την άδεια από τους θεούς τους και για να σκοτώσουν αλλά και για να πάρουν δύναμη οι ίδιοι από αυτή την ανώτερη αρχή στη σύγκρουσή τους με τον εχθρό. Ο Ρασκόλνικοφ, ο γνωστός ήρωας από το “έγκλημα και τιμωρία” του Ντοστογιέφσκι, για να ξεπεράσει τις αναστολές από ένα ισχυρό υπερεγώ που λειτουργεί αποτρεπτικά στο να προχωρήσει στο έγκλημα, επικαλείται μια σειρά ιδεολογικές κατασκευές που έχουν σχέση είτε με αιτήματα δικαιοσύνης ή και το ξεπέρασμα αισθημάτων δειλίας που θεωρούσε ότι έχει.

Η κατάληψη του νου σε τέτοιες περιπτώσεις συνοδεύεται και από μια απόσπαση από την πραγματικότητα. Ο μικρός από τους αδελφούς την επομένη του φονικού, όταν ακόμη δεν είχαν εντοπισθεί, σε ανάρτηση κάποιου συνομιλητή του στο twitter που περιγράφει το θάνατο μιας κοπέλας από την βομβιστική ενέργεια και τον θρήνο του φίλου της, απαντά με τη φράση fake story, δηλαδή το περιγραφόμενο πραγματικό γεγονός δεν συνέβη, είναι μια ψεύτικη ιστορία. Παρ' όλη την αιτιολόγηση της πράξης του από τον υπερισχύοντα “ιερό σκοπό”, τα αντικίνητρα ενάντια σ' αυτή την πράξη, οι μέχρι τότε ενσωματωμένες αξίες και κανόνες συμπεριφοράς, συνεχίζουν να υπάρχουν και να αντιδρούν. Η άρνηση του γεγονότος, είναι ένας τρόπος άμυνας του εαυτού, παράκαμψης της πραγματικότητας.



18.4.13

φράουλες και αίμα

Πάνω από 30 τραυματίες από πυροβολισμούς με καραμπίνες
από τους μπράβους της φάρμας, σε μετανάστες που ζήτησαν
να πληρωθούν τα μεροκάματα 6 μηνών που τους χρωστούσαν.
Μεροκάματα(μαύρα) των 20-25 ευρώ για δουλειά  από την αυγή
μέχρι τη δύση του ήλιου, από τα οποία αφαιρείται και το ενοίκιο
για τα καταλύματα από νάιλον στα οποία στοιβάζονται.
Ο εξευτελισμός κάθε έννοιας δικαίου στις σύγχρονες κοινωνίες
 αλλά και διεθνής εξευτελισμός της Ελλάδας από άτομα που μάλλον
 θα νοιώθουν πολύ Ελληναράδες.


17.4.13


Παμπλο Νερουδα.
 Εστραβαγαριο

ΕΙΜΑΣΤΕ ΠΟΛΛΟΙ

Από τους τόσους ανθρώπους που είμαι,
που είμαστε
κανέναν δεν μπορώ να βρω:
μου χάνονται κάτω από τα ρούχα
φύγανε γι' άλλη πολιτεία.

Όταν το κάθε τι έχει ετοιμαστεί
για να δείξω έξυπνος
ο ανόητος που κρύβεται μέσα μου
παίρνει το λόγο στο στόμα μου.

Άλλες φορές με παίρνει ο ύπνος
ενώ βρίσκομαι με την εκλεκτή κοινωνία,
κι όταν γυρεύω μέσα μου τον τολμηρό
ένας δειλός που δεν τον ξέρω
τρέχει με το σκελετό μου να πάρει
χίλιες αβρές προφυλάξεις.

Όταν καίγεται ένα ευυπόληπτο σπίτι
αντί για τον πυροσβέστη που φωνάζω
σπεύδει ο εμπρηστής,
κι αυτός είμαι εγώ. Δεν έχω γιατρειά.

Τι πρέπει να κάνω για να περισυλλέγω;
Πώς μπορώ να επανορθωθώ;

Όλα τα βιβλία που διαβάζω,
υμνολογούν λαμπρούς ήρωες,
πάντα βέβαιους για τον εαυτό τους:
πεθαίνω για δαύτους από ζήλεια
και στις ταινίες με ανέμους και σφαίρες
λιώνω από φθόνο για τον καβαλάρη,
κάθομαι και θαυμάζω το άλογο.

Αλλά μόλις ζητήσω του απτόητου να βγει,
μου ξεφυτρώνει ένας γεροτεμπέλης.
Κι έτσι δεν ξέρω ποιος είμαι,
δεν ξέρω πόσοι είμαι ή είμαστε,
θα μ' άρεσε να πατήσω ένα κουμπί
και να βγάλω το εμένα το αληθινό
γιατί αν με χρειάζομαι δεν πρέπει να με εξαφανίσω.

Ενόσο γράφω είμαι απών,
κι όταν επιστρέψω έχω κι όλας φύγει:
πάω να δω αν και στους άλλους ανθρώπους
συμβαίνει αυτό που συμβαίνει σε μένα,
αν είναι τόσοι όπως είμαι γω,
αν μοιάζουν με τους εαυτούς τους,
κι όταν θα το 'χω εξακριβώσει,
θα μάθω τόσο καλά τα πράματα
που για να εξηγήσω τα προβλήματα μου
θα σας μιλώ για γεωγραφία.


(το ποίημα του Πάμπλο Νερούδα μου το έστειλε η αγαπητή φίλη Άννα Λιαμάδη)


ο χώρος στη φυσική. Αριστοτέλης, Νεύτων, Αϊνστάιν


Και πάλι ο Αριστοτέλης. Από τον φίλο,  μαθηματικό Γιώργο Μπαντέ
Ο φίλος Βαλάντης Βορδός μου έστειλε καινούργια του ποιήματα(που τα έστειλε και στα 24grammata)

(μνήμη Αλέξη Τραϊανού)

Περνάς από συνοικίες ερημικές τις νύχτες
όμορφος μες στην παραφορά των ερειπίων.
Παραδομένος σ'αυτό το άλγος
που γυρνά και ξαναγυρνά μέρες τώρα
καθώς τα τελευταία σύνορα είν' ανοιχτά
τα χειρουργεία έτοιμα
μα το βήμα μετέωρο.
Τα μάτια σου μόνο δυο κίτρινες καρίνες
σκίζουν τους έρημους δρόμους.
Πού είναι η πόρτα Αλέξη;


6.4.13

οι οπορτουνιστές και οι επαναστάτες...


Η κ. Αλέκα Παπαρήγα σε μια κομματική συνδιάσκεψη  εν όψει του συνεδρίου του ΚΚΕ, ανάμεσα στα επιχειρήματα που χρησιμοποίησε για να πείσει τα μέλη της συνδιάσκεψης ότι δεν μπορεί να κάνει το Κόμμα συνεργασία με τους "οπορτουνιστές", είπε ότι “ένας επαναστάτης μπορεί να γίνει οπορτουνιστής αλλά ένας οπορτουνιστής δεν μπορεί ποτέ να (ξανα)γίνει επαναστάτης”. Αυτό αν το μεταφράσουμε σε κάπως πιο κατανοητή γλώσσα, σημαίνει περίπου ότι αν μια φορά φύγεις από την ιδεολογία που εκφράζει το ΚΚΕ δεν ξαναγίνεσαι ΚΚΕ. Πολλοί από το ΚΚΕ φεύγουν, κανένας από αυτούς δεν ξαναγυρνά πραγματικά. Γι αυτό και το βάρος ρίχνεται στη “στρατολογία” νέων μελών. Αυτό πράγματι συμβαίνει, είναι μια αλήθεια, αλλά πως μπορεί να εξηγηθεί;

Υπάρχει μια αντίφαση στον Μαρξισμό. Ο Μαρξ είχε θεωρήσει ότι οι ιδεολογίες αποτελούν μια ψεύτικη, μη πραγματική απεικόνιση του ιστορικού γίγνεσθαι, είναι σε τελική ανάλυση  μια φενάκη. Στο ερώτημα πως ξέρουμε ότι και ο Μαρξισμός δεν αποτελεί και ο ίδιος μια τέτοια φενάκη, έδωσε την απάντηση ότι δεν αποτελεί ιδεολογία αλλά μια επιστημονική μέθοδο ερμηνείας της πραγματικότητας και με αυτή την έννοια ο ίδιος δεν θεωρούσε τον εαυτό του “μαρξιστή”. Μια επιστημονική μέθοδο την κρίνεις συνεχώς αν ανταποκρίνεται στα δεδομένα που θέλει να ερμηνεύσει. Αν την εγκαταλείψεις για να δοκιμάσεις μία άλλη μέθοδο, τότε αν η νέα μέθοδος δεν αποδειχθεί επαρκής, δεν θα έχεις λογικά πρόβλημα να ξαναγυρίσεις σ' αυτήν.
Μόνο αν ο “μαρξισμός” αντιμετωπίζεται σαν μια ακόμη “πίστη”, μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι αν εγκαταλείψεις μια “πίστη” δεν ξαναγυρνάς σ' αυτήν, επειδή απλά βλέπεις ότι δεν αποτελούσε παρά μια τέτοια “πίστη”. Όταν κάποιος εγκαταλείπει μια πίστη, οποιαδήποτε και αν είναι αυτή, πράγματι δεν ξαναγυρνά στην ίδια. Μπορεί να βρει μια άλλη να την αντικαταστήσει αλλά όχι στην ίδια.  Γι αυτό και η κάθε ιδεολογία, πίστη, στρέφεται σε νέους προσυλητιζόμενους και όχι σ' αυτούς που την εγκατέλειψαν.
 Για να είμαστε όμως πιο ακριβείς, η κ. Παπαρήγα μίλησε για μετακίνηση στον “οπορτουνισμό”, δηλαδή έναν γειτονικό ιδεολογικό και γι αυτό άμεσα ανταγωνιστικό χώρο. Είναι γνωστό ότι οι περισσότερες ιδεολογίες και θρησκείες, στρεφόταν περισσότερο ενάντια στις γειτονικές τους ιδεολογίες, τις αιρέσεις τους κλπ από ότι σ' αυτούς που θεωρούσαν κύριους εχθρούς τους. Αυτό συμβαίνει επειδή από αυτούς κινδυνεύει η ηγεμονία, εξουσία τους, στον χώρο που διεκδικούν. Αυτός που θεωρείται αντίπαλος έχει το δικό του χώρο που απευθύνεται, τον οποίον δεν διεκδικούν αλλά και ούτε άμεσα κινδυνεύουν. Μόνο σε περίπτωση άμεσης σύγκρουσης με τον (θεωρούμενο κύριο)αντίπαλο μπορεί να αλλάξουν οι προτεραιότητες. Εξ άλλου και οι περισσότεροι πόλεμοι γινόταν με τις γειτονικές ομάδες. Γι αυτό και η μετακίνηση σε μια γειτονική ιδεολογία σημαίνει μια συνεχιζόμενη σύγκρουση και η πιθανότητα επαναφοράς στο προηγούμενο στρατόπεδο είναι πράγματι δύσκολη έως αδύνατη.

Μια άλλη ερμηνεία είναι να δούμε τον εφαρμοσμένο μαρξισμό(και όχι μόνο αυτόν) ως μια κατ' εξοχήν βολονταριστική παρέκκλιση της θεωρίας του Μαρξ. Μια αντίληψη που τοποθετεί το κόμμα στο ρόλο του κατόχου της μοναδικής αλήθειας, του πρωτοπόρου, του εργαλείου της ιστορικής αναγκαιότητας που θα την πραγματοποιήσει ενάντια σε κάθε αντιξοότητα, που κανένα εμπόδιο δεν μπορεί να το σταματήσει και το οποίο καθοδηγεί τον “απαίδευτο” λαό, ο οποίος μόνος του δεν μπορεί να βρει το δρόμο του. Είναι μια αντίληψη που οπωσδήποτε οπλίζει με πίστη και εξηγεί ως ένα βαθμό την γοητεία που άσκησε ιδιαίτερα στους νέους που από τη φύση τους διψούν για δικαιοσύνη.
Η λέξη καθοδηγητής στα Ρωσικά είναι ρουκαβαντίτιλ. Είναι σύνθετη λέξη από το ρουκά που σημαίνει χέρι και το βαντίτιλ που είναι ο οδηγός. Δηλαδή αυτός που πιάνει τον άλλον, που δεν μπορεί να δει, από το χέρι και τον οδηγεί. Μια αντίληψη που τελικά οδήγησε σε πατερναλιστικές, αυταρχικές κοινωνίες στην παράδοση των δεσποτειών της Ανατολής. 
Σ' αυτή την ερμηνεία η απομάκρυνση από την ιδεολογία, από το ρόλο του πρωτοπόρου, τι σημαίνει; Σημαίνει μια υποχώρηση, μια αδυναμία, δεν μπορείς να είσαι στην πρώτη γραμμή, έχεις δειλιάσει. Αλλά αν “δειλιάσεις”(σύμφωνα με αυτή την ερμηνεία) δεν μπορείς να ξαναβρείς ας πούμε το χαμένο σου θάρρος;

Άρα νομίζω πιο ισχυρή είναι η πρώτη ερμηνεία.